Up-Date - Dossier Vuurwerkramp // Maarten Bollen's Tolteam kroniek
Bijzonder karakter van de kroniek
In een eerder artikel schreef ik dat deze kroniek in boekvorm van het Tolteam [1], samengesteld door politiewoordvoerder, onderzoeker en auteur Maarten Bollen, in opdracht van het politiekorps Twente, met subsidie van Binnenlandse Zaken, een bijzonder document is. Ik beveel dit boek én deze artikelenreeks, iedereen aan als verplichte leerstof bij de bestudering van het fenomeen 'Tunnelvisie' binnen de opsporing.
Maarten Bollen is zelf politiefunctionaris. Voor zijn onderzoek naar het functioneren van het Tolteam heeft hij een jaar lang tussen het Tolteam gewerkt en toegang gehad tot de volledige journaals [2]. Dankzij zijn kwaliteiten als journalist en historicus slaagt hij erin om van binnenuit een geloofwaardig relaas op te tekenen van de denkwijze van het Tolteam. Hij is onderdeel van het team geworden en draagt ook loyaal de boodschap uit die aan hem en de rest van het Tolteam door de korpsleiding is ingelepeld.
Tunnelvisie getuigenis
De authentieke waarnemingen in de Tolteam-kroniek, getuigen impliciet van het bestaan van een tunnelvisie, zonder dat de auteur zich dit realiseert:
Passages die direct een tunnelvisie bevestigen, zoals de epiloog van het boek, waarin op directe en botte wijze de vloer wordt aangeveegd met beide melders van misstanden, tevens klokkenluiders.
Passages die indirect op de tunnelvisie wijzen, vanwege het (ongewild) ontkrachten van de uit te dragen visie van korpsleiding en Openbaar Ministerie, zoals de beschrijving van de situatie bij buitenlandse vuurwerkbedrijven.
Hieronder enkele voorbeelden, waarover ik veel en veel meer kan schrijven.
De vergelijking met het buitenland
Ook in een eerder artikel schreef ik al dat in het boek van Bollen veel bewijzen zijn te vinden over het tekortschieten van de Nederlandse vuurwerkregelgeving in vergelijking met het buitenland, waar veel zaken beter geregeld waren dan in Nederland.
Gegevens uit China
PvB: De gegevens uit China en Hong Kong waren cruciaal voor een geloofwaardige reconstructie van de voorraad vuurwerk op de rampdag. Deze gegevens kwamen echter niet. De Nederlandse overheid liegt over de oorzaak hiervan en meldt tevens niet dat daarmee de reconstructie van een alternatieve voorraad ongeloofwaardig wordt.
Blz._221. Dick van Dop, adviseur: Informatie uit China was erg belangrijk, niet alleen voor de boekhouding, maar ook de kennis van vuurwerk en explosies. Maar het rechtshulpverzoek waarin China werd verzocht om informatie te verzamelen is er nooit gekomen. De handelsbelangen waren te groot, daarom hebben ze niet doorgezet [3]. Blz._353. In de uitvoering van de rechtshulpverzoeken blijft een gapend gat: er zijn geen gegevens uit China. Blz._368. De hoop om in China te kunnen speuren vervliegt. Het probleem is dat wanneer Nederland in China mag gaan speuren, zij dat ook in Nederland mogen. Dat wordt ongewenst geacht met als reden de mensenrechtensituatie in China. Blz._446-454. 12 april 2001. In het kader van de reconstructie van de administratie is met bijna alle 823 NL relaties en 183 buitenlandse relaties contact geweest en bescheiden in beslag genomen. Alleen niet in China en Hongkong.
PvB: Het blijkt dat de Nederlandse autoriteiten zélf de medewerking saboteren van China en Hongkong aan de door hen zelf gedane rechtshulpverzoeken[4], terwijl 80% van het S.E. Fireworks vuurwerk uit China en Hongkong afkomstig was. Vervolgens vertelt de overheid aan de goegemeente dat het de Chinezen zijn die dwarsliggen. Het OM communiceert dit aan het publiek en de verantwoordelijk minister doet hetzelfde in de Tweede Kamer [5].
'Te-veel-en-te-zwaar' vuurwerk
Blz. 55. Isabel Mensink op 16 mei 2000: In mijn loopbaan heb ik nog nooit een milieuonderzoek gedaan. Het zou draaien om de vergunning van het bedrijf en de voorraad. Daar moest iets helemaal zijn misgegaan want binnen een normale vergunning kon dit nooit gebeuren. [6].
Blz. 158. Testterrein Defensie. Isabel Mensink: Dat vuurwerk zo gevaarlijk is, besefte niemand. De classificatie was het grote probleem. Niet alleen van deze ondernemers, maar wereldwijd. Op het gebied van de classificatie van vuurwerk bestond geen expertise. Niemand wist precies hoe het zat, maar wel dat er iets helemaal mis was. [7]
In het vonnis van 2 april 2002 tegen de Fireworks directie overweegt de rechtbank Almelo dat haar ter gelegenheid van het onderzoek is gebleken:
Geen enkele instantie in Nederland had enig benul van de gevarenklasse waarin grote hoeveelheden opgeslagen vuurwerk ingedeeld behoort te worden. Classificatie en testen daarvoor zijn nooit gedaan. Andere landen hebben wél maatregelen op dit gebied genomen.
In september 2001 getuigen drie RVI-inspecteurs onder ede bij de rechter-commissaris dat de classificatie van vuurwerk in Nederland niet deugt. [8]
Blz. 341. 15 november 2000, 13.27 uur. De landsadvocaat verdedigt de Staat in de civiele procedure die de slachtoffers hebben aangespannen tegen de Staat. Dit dwars tegen de conclusies van het Tolteam in. De landsadvocate betoogt dat er bij S.E. Fireworks geen sprake was van ‘Te-veel-en-te-zwaar’ vuurwerk. Ed Reinshagen: Dit was puur om te kunnen zeggen dat SEF zijn zaakjes op orde had, dat er helemaal geen sprake was van overtredingen. Dan kon de overheid niet worden veroordeeld tot betaling van schadevergoedingen.
Beeld van S.E. Fireworks als crimineel bedrijf
Blz. 117. 25 mei 2000. Het blijkt dat de administratie volstrekt onvolledig is: zowel de inkoop- als de verkoopfacturen zijn in de brand verloren gegaan. [9]
Blz. 174-175. Jan de Kleine: S.E. Fireworks was een internationaal bedrijf en wij moesten hun facturen hebben. Daarom zijn we, zelfs voor ons doen, extreem veel naar het buitenland gegaan. In een half jaar zijn we net zo vaak naar het buitenland gegaan als normaal gesproken in tien jaar. Buitenlandse bezoeken zijn voor ons niet vreemd. Criminelen hebben de neiging om hun geld niet in Nederland op de bank te zetten. Om geldstromen te reconstrueren moeten wij daarom ook regelmatig naar het buitenland. [10]
Blz. 218. Jan de Kleine, financieel rechercheur: Uit het factuurbestand werd duidelijk dat er illegaal in vuurwerk werd gehandeld. Er zaten facturen in voor buitenlandse afnemers. Daarop stond tóch BTW vermeld. Bovendien kregen de afnemers op die facturen plotseling geen korting meer, terwijl ze dat anders altijd kregen. Met die facturen werd de illegale handel in vuurwerk afgedekt. Ze dienden om de voorraad en de inkomsten in de boekhouding weer recht te trekken. [11]
College van procureurs-generaal
Blz. 367. Ondanks het bestaan van de Pikmeer-arresten die strafrechtelijke vervolging overheid heel moeilijk maken, ziet milieuteam toch kansen op vervolging. In een lijvig document wordt dit onderbouwd. Na lang wachten komt er een kort antwoord van het College van procureurs-generaal uit Den Haag: het College Pg's weigert een proefproces tegen de gemeente Enschede te voeren.
Blz. 376. 17 januari 2001, 15.00 uur. “Hoofdbureau van politie Enschede. In een bijeenkomst deelt de officier van justitie mee dat het College van procureurs-generaal heeft besloten dat de gemeente Enschede niet vervolgd zal worden wegens 'Dood-door-Schuld'. Het College acht de vervolging juridisch niet haalbaar.”
Naschrift PvB: Het Algemeen Dagblad publiceert later een reconstructie van het ingrijpen door het College van Pg's in de beslissing om de gemeente Enschede niet te vervolgen. Hieruit blijkt dat niet alleen het Tolteam, maar zelfs ook het OM-parket te Almelo, tot op het niveau van hoofdofficier Manschot, de gemeente hadden willen vervolgen, maar dat dit expliciet door het College van Pg's is verboden.
Zéér saillant is nu dat het college van Pg's onlangs (4 juni 2019) in een antwoordbrief aan mij, na grondige analyse van mijn reviewrapport, o.a. het volgende stelt:
U beweert dat het College Pg's aan parket Almelo opdracht gaf om de gemeente niet te vervolgen. Dergelijke opdrachten werden en worden vanuit het College niet verstrekt aan (hoofden van) parketten.
Epiloog over de melders van misstanden
In een vorig artikel schreef ik reeds over de naderhand door Maarten Bollen aan zijn boek toegevoegde epiloog die uitsluitend is geschreven om, zoals Bollen dat noemt, het 'tragische ongelijk' van beide klokkenluiders extra in de verf te zetten. Bollen slaat hier de plank gigantisch mis, maar kan daar op zich weinig aan doen; hij volgt immers braaf de instructies en voorlichting van de korpsleiding. In het volgende artikel zal haarfijn worden uitgelegd hoe dit in zijn werk ging. Daarbij werkten korpschef, Openbaar Ministerie en rijksrecherche samen om de beide klokkenluiders Paalman en De Roy van Zuydewijn uit te schakelen.
Conclusies
Onderstaande conclusies zijn mede gebaseerd op andere bevindingen, naast het Bollenboek.
Buitenland. Maarten Bollen laat zien dat Nederland sterk achter loopt bij het buitenland. Dit staat haaks op het officieel door de overheid verspreide beeld.
China. Er wordt een zeer omvangrijke fake-operatie opgezet om de voorraad te reconstrueren, zonder noodzaak en zonder dat uitkomsten mogelijk zijn. De overheid zorgt daar zelf voor.
'Te-veel-en-te-zwaar' vuurwerk. De basis van veroordeling van S.E. Fireworks. Een fake-exercitie, want niemand in Nederland had een flauw benul van classificatie en gedrag van vuurwerk in opslag. Dit in tegenstelling tot het buitenland.
Crimineel. Het OM heeft er alles aan gedaan om S.E. Fireworks als een crimineel bedrijf neer te zetten. Dit beeld was fout. Het OM gedroeg zich hier strafbaar.
College Pg's. De top van het Openbaar Ministerie liegt en bedriegt tot op de dag van vandaag over haar invloed op het strafproces van de Vuurwerkramp.
Epiloog. Maarten Bollen's epiloog is een neerslag van het beleid van de korpschef van politie, het Openbaar Ministerie en de rijksrecherche, om de beide klokkenluiders kalt te stellen. Je mag één keer raden wie dit aansturen.
Voetnoten
[1] Het Tolteam is het Recherche Bijstandsteam dat direct na de Vuurwerkramp werd gevormd door de politie Twente voor het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp. Het Tolteam telde op het hoogtepunt meer dan 150 politiemedewerkers die uit verschillende politiekorpsen kwamen, waaronder de KLPD en de Marechaussee. De naam 'Tolteam' is afgeleid van de Tollensstraat waaraan het vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks was gevestigd.
[2] Toegang beveiligde afdeling. Het Tolteam bevond zich op een afgesloten en beveiligde afdeling binnen het politiebureau, niet toegankelijk voor politiemensen die geen onderdeel waren van het onderzoek. Maarten Bollen had er tussen mei 2001 en mei 2002 een eigen kantoortje. Hij interviewde 40 Tolteam medewerkers en raadpleegde er de documentatie van het onderzoek.
[3] Er is door het OM/de overheid altijd gezegd dat China niet wilde meewerken met het rechtshulpverzoek uit Nederland. In wekelijkheid lag het aan Nederland zélf dat er geen gegevens uit China kwamen, hetgeen bevestigd wordt door dit citaat van politiemedewerker Dick van Dop. In een proces-verbaal van het Tolteam is te lezen dat Nederland het reciprociteit beginsel niet wilde respecteren dat ten grondslag ligt aan zo'n verzoek om rechtshulp aan het buitenland. Dus wél info willen van China, maar geen info teruggeven.
[4] Bron: Proces-verbaal inzake ‘Internationale rechtshulp’, opgemaakt door Tolteam politie Twente, d.d. 22 februari 2001. Daarin staat onder meer:
Er werd geen uitvoering gegeven aan de rechtshulpverzoeken aan China en Hongkong, omdat Nederland niet de door Hongkong gewenste reciprociteitsverklaring wilde afgegeven.
[5] Bron: Kamerbrief van de Minister van Justitie van 19 april 2001.
[6] De aanklacht die het OM verzint tegen SE Fireworks is gebaseerd op de vooraf aangenomen overtreding van de milieuvergunning met ‘Te-veel-en-te-zwaar’ vuurwerk.
[7] Het OM negeerde dit gegeven en maakte de rechterlijke macht wijs dat de eigenaren van S.E. Fireworks wél konden weten dat vuurwerk zo zou reageren. Het OM maakt gebruik van terug-projectie van achteraf door testen verkregen ‘kennis’. De rechtbank Almelo weigerde hierin mee te gaan, maar het gerechtshof volgde het OM en veroordeelde beide eigenaren alsnog voor 'Dood-door-schuld'.
[8] 'Te-veel-en-te-zwaar' vuurwerk: Op 12 september 2001 worden onder ede bij rechter-commissaris Melaard van de rechtbank Almelo o.a. drie inspecteurs van de Rijks Verkeers Inspectie (RVI) gehoord: A. T., N.A. v. N. en D.J. v. T. Zij zeggen het volgende:
Tijdens controles bij S.E. Fireworks zijn geen overtredingen geconstateerd.
Inspecteurs meldden twijfels over vuurwerkclassificatie. Is nooit opgevolgd.
TNO keurde 12 inch shells en bevestigde classificatie 1.4G als juist.
In Duitsland gelden strengere classificatie-eisen dan in Nederland.
Cie Oosting fout: RVI bij Fireworks geen 190 ton, maar < 150 ton vuurwerk.
Het classificatiesysteem voor vervoer is niet geschikt voor opslag.
Harm Smallenbroek schond het concurrentiebeding.
[9] Het OM heeft bij diverse gelegenheden verkondigd dat de administratie van S.E. Fireworks bij de ramp grotendeels verloren is gegaan. Dit is onjuist. De administratie lag bij de externe accountant, inclusief een update t/m de dag voor de ramp. Hiervoor was een reden: vanwege het hooglopende conflict met de oud-eigenaar wilde mededirecteur Bakker een volledige back-up van de administratie bij de externe accountant hebben liggen.
[10] Door de vele buitenlandse reizen te noemen in één adem met een gewoonte van criminelen die niets met S.E. Fireworks heeft te maken, wordt de suggestie gewekt van een crimineel bedrijf. Bovendien was deze grote geldverspillende operatie zowel nutteloos als onnodig. Nederland zorgde er zelf voor dat China niet meewerkte (waar 80% van het vuurwerk werd ingekocht) en de administratie van het bedrijf was niet verloren gegaan bij de explosie zoals het OM stelde, maar was nog intact en up to date voorhanden bij de externe accountant.
[11] Steeds weer de suggestie door het OM van S.E. Fireworks als een crimineel bedrijf. Deze veronderstelling van Tolteam-Bureau Financiële Recherche (BFR) is onjuist en gevolg van tunnelvisie. In een vorig artikel staan twee mooie illustraties van hoe die tunnelvisie het beeld vertroebeld: Het zwart circuit van 4 ton en genoemde buitenlandse facturen met btw.
Bron : PvB
https://www.linkedin.com/pulse/maarten-bollens-tolteam-kroniek-paul-van-buitenen
https://www.linkedin.com/pulse/vuurwerkramprapportnl-inhoud-site-paul-van-buitenen/
Zie ook