IJzersterke notitie Omtzigt kan klokkenluidersbescherming in Nederland echt vooruit helpen
Klokkenluiders worden nog steeds te vaak door hun werkgevers benadeeld. Er ligt sedert vorige zomer een wetsvoorstel ter implementatie van de EU-richtlijn klokkenluiders in de Kamer. Dat wetsvoorstel biedt ondanks wijzigingsvoorstellen nog steeds onvoldoende bescherming aan klokkenluiders. Pieter Omtzigt publiceerde twee weken geleden een initiatiefnota met 15 concrete voorstellen tot verbetering van de bescherming van klokkenluiders. Transparency International Nederland is zeer verheugd over de nota en heeft deze warm aanbevolen bij de Commissie Binnenlandse Zaken van de Tweede Kamer.
Klokkenluiders hebben een essentiële rol in het bekendmaken van corruptie en andere misstanden. Velen zien klokkenluiders dan ook als integere en dappere mensen. Echter, dit is vaak niet te merken bij hun behandeling na het melden van een misstand. De heer Omtzigt heeft daarom een initiatiefnota ingediend waarin hij 15 voorstellen doet ter versterking van het huidige wetsvoorstel ter implementatie van de EU-richtlijn. Hij benadrukt in de nota dat de financiële consequenties van zijn voorstellen naar verwachting zeer gering zijn. Bovendien dragen klokkenluiders bij aan de economie en kunnen ze de Nederlandse Staat veel schade besparen. Bij het opnemen van deze voorstellen in het wetsvoorstel zullen de kosten gering zijn vergeleken met de baten.
Benadeling klokkenluiders
Er zijn genoeg voorbeelden die laten zien dat de huidige Wet Huis voor klokkenluiders in de praktijk niet werkt. Frits Veerman onthulde diefstal van atoomgeheimen. Met de melding werd niet alleen niets gedaan, Veerman werd zelfs ontslagen. Pas na een halve eeuw later stelde het Huis voor klokkenluiders hem in het gelijk, maar zijn werkgever heeft nog steeds geen stappen gezet om het aangedane leed te herstellen. Zijn kinderen vechten voor verder eerherstel. Ad Bos ontdekte bouwfraude en eindigde in een camper. Recenter is het voorbeeld van de toeslagenaffaire. Deze had wellicht voorkomen kunnen worden als er was geluisterd naar werknemers die een melding deden. In plaats daarvan ervoeren ze alleen maar tegenstand van hun werkgever.
Benadeling kan niet alleen invloed op de klokkenluiders hebben, maar ook hun familie. Onder het huidige wetsvoorstel zijn familieleden van de klokkenluider echter niet beschermd tenzij ze bij dezelfde organisatie werken. Omtzigt doet een voorstel die tekortkoming te repareren.
Een melding resulteert regelmatig in onder andere pesterijen op de werkvloer, discriminatie, reputatieschade, overplaatsing of ontslag. Veel klokkenluiders weten niet dat de bescherming voor meer geldt dan ontslag. Dit zou volgens de nota in de nieuwe wet dan ook expliciet benoemd moeten worden. Het melden van misstanden kan op dit moment erg nadelige gevolgen met zich meebrengen. Het is dan ook niet verrassend dat de Nederlandse wet faalt om werknemers aan te moedigen om een melding te doen. Meldingen worden bovendien vaak niet of niet-effectief behandeld en werkgevers ervaren zelden consequenties. De nota stelt dan ook voor om afschrikwekkende sancties in te stellen tegen werkgevers die melders benadelen.
Oproep aan de Kamer
TI-NL ondersteunt de voorstellen van Pieter Omtzigt van harte. Deze concrete voorstellen maken het voor het kabinet eenvoudig om de klokkenluidersbescherming te verbeteren. De infractie-procedure tegen Nederland mag geen excuus zijn om een snelle, maar gebrekkige wetgeving te accepteren. Echter, met de concrete oplossingen die in deze initiatiefnota genoemd worden, kunnen snelheid en kwaliteit eindelijk samengaan. Ook TI-NL heeft al meerdere malen concrete handvaten gegeven voor het verbeteren van de wet, zowel aan de Kamer alsook aan de minister en haar ambtenaren. De verbeteringen zullen niet alleen klokkenluiders beter beschermen tegen benadeling, maar ook werknemers aanmoedigen om misstanden te melden. Hoe dan ook zal het wettelijk vaststellen van deze voorstellen vele voordelen met zich meebrengen. Het is nu aan de Kamer om met de voorstellen die in deze nota zijn gedaan in te stemmen en deze over te nemen.
Bronnen : TransParency.NL en Eumonitor.EU
https://www.eumonitor.eu/9353000/1/j9vvik7m1c3gyxp/vls4ejpoyqz3