Ik ben geen huichelaar. Belastingmedewerkers gedumpt op de drempel: ’Toeslagenaffaire verbaast me niks, ze liegen tot het bittere einde’
Pieter werd beschimpt, moest weg, maar bleef – vechtend voor gerechtigheid – zo lang doorwerken dat hij (70) de oudste FIOD-rechercheur van Nederland werd. Eelke werd bijna slachtoffer van zijn integriteit, wist ontslag te voorkomen en moest in een parkeergarage soms uren wachten op dienstopdrachten. Ook intern is bij de Belastingdienst soms treurigheid troef. Een schrijnende reportage over twee standvastige nestors.
Hij dacht dat het een grap was. Hij, Pieter* uit Haarlem, op de rand van zijn pensioen na 45 dienstjaren binnen de Belastingdienst. Zat-ie daar in dat kantoor tegenover twee chefs, die als donderslag bij heldere hemel zijn integriteit ter discussie stelden.
Pieter zou de boel hebben belazerd door met een vaste fietsvergoeding per trein naar zijn werk te komen toen het nogal hard sneeuwde. Dat hij dat ov-ritje uit eigen zak betaalde deed niet ter zake. Pieter zou zich schuldig hebben gemaakt aan corruptie door met z’n zakelijke mobieltje een kort – vanaf zijn privétoestel inkomend – gesprek te voeren in de Duitse taal. Pieter zou zijn werkgever hebben ’bestolen’ door – wat voorheen iedereen deed – gebruik te maken van een overheidsauto voor dienstsport zes kilometer verderop in het Amsterdamse Bos.
’Diepgaand integriteitsonderzoek’
Pieter zou minder uren werken dan in zijn arbeidsovereenkomst stond, maar concrete voorbeelden konden niet worden genoemd. Hij had de neiging om in de lach te schieten, maar de leidinggevenden bleven hem bloedserieus aankijken. „Of ik maar even wilde kiezen, zeiden de chefs. Meteen ontslag nemen of een diepgaand integriteitsonderzoek ondergaan met kans op strafontslag.”
Pieter stapte niet op. Integendeel. Hij rechtte zijn rug, ging vol in de tegenaanval, bleef zonder een dag ziekteverzuim doorwerken, haalde zijn 50-jarig jubileum bij de Belastingdienst en was op 70-jarige leeftijd de oudste FIOD-rechercheur van Nederland. Hij werd op nagenoeg alle punten in het gelijk gesteld en nu – net met pensioen – vecht hij nog altijd door. Voor een schadevergoeding en – ’nog belangrijker’ – om te voorkomen dat zijn collega’s in eenzelfde hel als hij terechtkomen.
’Leugens FIOD raakten me het meest’
„Dat de FIOD, die toch het neusje van de zalm zou moeten zijn en een toonbeeld van integriteit, glashard liegt, heeft me nog het meest geraakt”, zegt hij. De NCF (de grootste vakbond voor belastingambtenaren) heeft zich over de zaak ontfermd. „Pieter wil gerechtigheid”, zegt voorzitter Albert van der Smissen. „Z’n vrouw zei tegen ons: als hij ontslag zou hebben genomen, had hij daar de rest van zijn leven last van gehouden. De leidinggevenden hebben niet beseft wat het met je doet als je zo wordt behandeld.”
Toen het integriteitsonderzoek in volle gang was, vreesde Pieter zelfs voor een FIOD-inval in zijn huis, als onderdeel van de speurtocht naar vermeende integriteitsschendingen. De rechercheur die veelvuldig deelnam aan grootscheepse acties tegen belasting ontduikende zware criminelen, was bang dat hij – hoewel zich van geen kwaad bewust – zelf prooi zou worden van zijn superieuren. Hij waande zich verdwaald in een verhaal van Franz Kafka.
Details
Begrijpelijk, volgens Van der Smissen, zelf ook belastingambtenaar. „De zaak van Pieter staat niet op zich. De leiding eist tot in de meest lullige details integriteit van werknemers, maar je kunt je afvragen of integriteit op de dienstleiding zelf altijd van toepassing is. We hebben hier ook de zaak van Eelke*, vergelijkbaar met die van Pieter. Ook Eelke – in het verleden bestuurslid van de NCF – kreeg pal voor zijn pensioen bij de douane een intern onderzoek aan z’n broek.”
Hij zou bestanden van de Belastingdienst hebben geraadpleegd voor privédoeleinden. ’Ik had niet eens toegang tot het systeem’, bracht hij daar tegenin. Eelke wilde weten wie hem valselijk heeft beschuldigd, maar kreeg geen antwoord. Onderzoeksbureau Integriteit Financiën (OIF) kwam met een verkennend onderzoek. Conclusie: Eelke heeft op geen enkele manier gebruikgemaakt van het systeem. Hij reageerde: ’Ik ga pas weer aan het werk in een veilige omgeving, dus als ik weet wie mij deze streek heeft geleverd’. Van der Smissen: „Als reactie kreeg hij te horen: ’Je gaat aan het werk of je salaris wordt stopgezet’. Er kwam een compromis: Eelke reed met zijn auto de parkeergarage onder het gebouw van zijn werk in en dan kwam een collega hem een dienstopdracht brengen. Soms zat hij daar twee uur te wachten.”
Oordeel
In januari 2021 kwam het definitieve oordeel: de onderzoekers hadden niets tegen Eelke kunnen vinden. Vanaf dat moment zou de leiding hem hebben genegeerd. Een chef beperkte zich tot één opmerking: ’Je hebt gewonnen’. Eelke reageerde met: ’Wat een klote-opmerking.’
Pieter en Eelke hebben zich volgens Van der Smissen aan geen enkel vergrijp schuldig gemaakt. „Sterker nog: hun integriteit is tegen hen gebruikt. Pieter weigerde zijn handtekening te zetten onder de schriftelijke weergave van een verhoor. Er was tijdens dat gesprek met een verdachte door een FIOD-collega een ongelukkige vraag gesteld en die is weggelaten uit de rapportage. Dat kon Pieter niet ondertekenen. Daarna kwamen de beschuldigingen zijn kant op.”
„Het lijkt erop dat de leiding zich bij herhaling in een zandloper stort en dan concludeert dat er geen weg terug meer is, met onterechte integriteitsonderzoeken en ontslagdreigingen als gevolg.” Door pal voor zijn leden te staan, kreeg zijn eigen loopbaan bepaald geen boost, merkte de NCF-voorzitter. „Desondanks blijf ik kiezen voor mensen en niet voor organisaties.”
Anonieme tiip
Pieter was in 2017 net terug van een duikvakantie op Bonaire toen hij tot zijn verbazing werd uitgenodigd voor een voortgangsgesprek. „Gek, dacht ik. Die had ik niet lang daarvoor al gehad. Het gaat waarschijnlijk over mijn naderend pensioen.” Nee dus. Het ging over mogelijk niet integer handelen, kreeg ik te horen. Naar aanleiding van een anonieme tip van een lid van het team, dat op Schiphol witwassen bestrijdt en waartoe ook ik behoorde. Eén van de chefs zei: ’Je ligt niet goed in de groep en kunt beter de eer aan jezelf houden. Je gaat op 1 september met vervroegd pensioen, anders volgt een diepgaand integriteitsonderzoek, mogelijk uitmondend in strafontslag.’ Het voelde alsof m’n wereld instortte.”
Hij schakelde de NCF in en diens advocaat ging voor hem aan het werk. Pieter wilde weten wie de anonieme persoon was die zijn leven zomaar op z’n kop kon zetten. „Die informatie geven we niet, kreeg ik bij herhaling te horen. Tegen mijn advocaat werd schriftelijk ontkend dat ik voor de keus was gesteld: opstappen of een pijnlijk integriteitsonderzoek ondergaan. Een teamleider van de FIOD schrijft onwaarheden in een dienstmail aan een advocaat. Onvoorstelbaar. Pas veel later ontving ik – als onderdeel van een dossier – een vertrouwelijke mail van deze chef aan diens leidinggevende, waaruit bleek dat ik wel degelijk voor de keus was gesteld.”
’Familie heeft eronder geleden’
Er volgden zeven maanden vol onzekerheden. Pieter was geraakt door alle dreigingen en besefte dat hij thuis niet meer de gezelligste was. „Ook mijn familie heeft eronder geleden.”
Op 30 oktober 2017 werd een eindgesprek gevoerd. Daar bleek dat het integriteitsonderzoek al zeven maanden eerder was afgerond en niets had opgeleverd. Nu is het mijn beurt, dacht Pieter en stuurde vijftien klachten over het onderzoek naar de FIOD-directie. Uit naam van staatssecretaris van Financiën Menno Snel werden dertien daarvan ongegrond verklaard.
Pieter en zijn advocaat dienden bij Nationale ombudsman Van Zutphen een klacht in over onder meer het onterecht achterhouden van de naam van de ’tipgever’. Na vier jaar kregen ze het oordeel van de Nationale ombudsman. Alle klachten waren gegrond verklaard. Ze richtten hun bezwaren ook – vergeefs – aan de staatssecretaris en spanden een zaak aan bij de Centrale Raad van Beroep. „Inmiddels zijn we ook daar volledig in het gelijk gesteld. De conclusie luidde: de FIOD is op alle fronten tekortgeschoten.”
De kosten voor Pieter waren lelijk opgelopen. Hij diende een schadeclaim in van 16.570 euro en 20 cent voor advocaat- en immateriële kosten, plus 8000 euro rechtsbijstandverzekeringskosten. Hij kreeg tot op heden 471 euro en 20 cent. En later een voorstel: 5000 euro accepteren, niet verder procederen en een geheimhoudingsverklaring ondertekenen. „Treurig”, zegt Albert van der Smissen. „Wij vechten met Pieter mee voor gerechtigheid.” De FIOD-rechercheur: „Toen ik hoorde over de toeslagenaffaire, dacht ik: verbaast me niks. Zo zit het kennelijk in elkaar binnen de Belastingdienst. Liegen tot het bittere eind.”
Afscheidsdiner
Op 1 juni 2022 vierde hij zijn 50-jarig jubileum bij de Belastingdienst. „Uiteraard was de leiding daar niet bij en toen ik drie maanden later als 70-jarige met pensioen ging, wilde ik geen afscheidsdiner. Ik ben geen huichelaar.”
Bron : Schrijver B. Dijkstra
Opm.: EMLS
==========
UTRECHT / ENSCHEDE / HAAKSBERGEN - De zaak beschreven in het bovenstaande stuk staat niet op zichzelf maar kan vergeleken worden met de strijd van het ontslag van dissidente Vuurwerkramptolteam-rechercheur- Jan Paalman en met de bijna 23 jaar durende Enschedese Vuurwerkrampzaak van 13 mei 2000 (Politieke doofpot) die Rudi Bakker al jarenlang aanvecht bij de Rechtbanken, Raden en Hoven alsmede Raad van State en aanvecht tegen Justitie en ministeries, gemeente Enschede en provincie Overijssel en de vorige eigenaaar van SEF en o.a. tegen blokkade van advocaten die weigeren de namen te noemen van hun aansprakelijkheidsverzekeraars.