Vuurwerkramp, doofpotdossier 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 Overzicht gepubliceerd op 28 juni 2018 Bijdragen zijn van de hand van onderzoeksjournalist Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Tweede Kamerleden reageren geschokt over de conclusies in het definitieve vuurwerkramp-rapport van ex-Europarlementariër Paul van Buitenen vanmorgen, woensdag 20 juni 2018, in Nieuwspoort in Den Haag. De parlementariërs dringen aan op een hoorzitting. Ruim 800 pagina's telt z'n rapport. Zeer omvangrijk. Er was massieve media-aandacht, maar op nieuwssites, radio en TV beperkt ruimte. Hieronder leest u feiten uit het dossier vuurwerkramp die vandaag de publiciteit niet hebben gehaald.
De rol van de recherche-en korpsleiding Twente
Laten we bij het begin beginnen schreven rechercheurs Jan Paalman en de Roy van Zuijdewijn uit Rijssen in mei 2002 in een interne brief gericht aan de toenmalige Twentse korpschef Piet Deelman. Het duo beklaagde zich over het verloop van het recherche-onderzoek naar de ramp en de handelswijze van de Tolteam-leiding en toenmalig officier van justitie Herman Stam, nu rechter in Almelo.
Paalman en de Roy waren verbaasd dat de leiding ervan overtuigd was dat wijlen Andre de Vries brand had gesticht op het terrein van SE Fireworks. De Vries zat al geruime tijd vast. Het belangrijkste bewijs tegen hem was een rood sportbroekje vol vuurwerksporen en een GSM-toestel. De kritische rechercheurs waren er in mei 2002 van overtuigd dat De Vries niets met de ramp te maken had.
a) Onderzoek had uitgewezen dat de GSM waarmee vanuit het rampgebied was gebeld op zaterdagmiddag 13 mei, die dag allang niet meer in het bezit was van Andre de Vries. Toch schermde officier van justitie Stam hiermee in de voorbereidende rechtszittingen om de Enschedeër achter de tralies te kunnen houden. Een leidinggevende van het Tolteam had het proces verbaal van de GSM dat ontlastend was voor De Vries vooralsnog achtergehouden.
b) Er is aantoonbaar gerotzooid met het belangrijkste bewijsmateriaal tegen de Vries: de rode sportbroek. Op enig moment slingeren 2 setjes kleding op de burelen van het Tolteam. Het rode broekje zat vol vuurwerksporen van het rampgebied. Maar wat was het juiste sportbroekje? Dat is nooit opgehelderd.
Paalman en de Roy van Zuijdewijn beklagen zich dat het rechercheonderzoek zich vanaf de arrestatie van de Vries zich alleen op hem richt, terwijl de twee kritische dienders vinden dat de rol van onder andere klusjesman Kloppenborg meer moet worden uitgezocht. Hij heeft als enige verklaard voorafgaande aan de ramp op het terrein geweest te zijn, maar liegt enkele keren over het tijdstip. Vlak na de ramp vlucht hij naar familieleden in Groningen. Waarom, heeft hij iets te verbergen? Hij wordt als getuige gehoord, vertelt veel, maar niet over zichzelf. Een Tolteam-leidinggevende gaat Kloppenborg horen, maar de twee kennen elkaar goed van de voetbalclub Sparta. De bevriende rechercheur van Kloppenborg, legt de klusjesman de woorden in de mond. Ook adviseert hij aan hem om z'n mond dicht te houden. Later wordt Kloppenborg verdacht van meineed en hoeft hij niets meer te zeggen op basis van het zwijgrecht. In latere onderzoeken is Kloppenborg, toch een sleutelfiguur nooit meer gehoord.
De recherche doet een alibi-onderzoek. Mede-directeur Bakker heeft als enige een waterdicht alibi. Dat geldt niet voor de andere directeur Pater, z'n vrouw Marion en twee SE Fireworks-medewerkers, twee broers uit Glanerbrug. In het eind PV dat de rechter leest staat bijvoorbeeld dat een Hengelose garagehouder zich kan herinneren dat die zaterdag 13 mei één van die twee broers bij hem in de zaak is geweest en dus een sluitend alibi heeft. TV Oost keek naar de onderliggende originele processen verbaal. Daar staat dat de garagehouder zich NIET kon herinneren of de SEF-medewerker die zaterdagmiddag 13 mei bij hem in de zaak is geweest.
Het Tolteam doet niets met een getuigenverklaring van een vrouw die zaterdagmiddag vlak voor de ramp een man in beige kleding zag wegrennen die haar vertelde dat zich een ontploffing in vuurwerk heeft voorgedaan.
Het rechercheteam doet ook niets met een getuige die beweert van een overbuurvrouw te hebben gehoord die naast één van de Fireworks-broers in Glanerbrug woont, dat haar buurman heeft verteld dat hij 's ochtends bij het bedrijf nog aan het werk is geweest.
De politie doet ook niets met bijna 80 verklaringen van buurtbewoners die ruim 20 minuten voor de brand op het terrein hebben gezien dat vanaf het terrein vuurwerk werd afgestoken.
Met de kritiek van Paalman en de Roy van Zuijdewijn doet korpschef Deelman niets. Sterker nog, hij speelt het vertrouwelijke document door naar Justitie en de twee rechercheurs wordt oneervol ontslag aangezegd.
Toenmalig burgemeester Jan Mans krijgt de commotie mee en laat collega's uit Gelderland een intern onderzoek doen naar de gang van zaken binnen het rechercheteam. Na 3 rapportages in 2003 zijn de conclusies schokkend. 'Het Tolteam heeft strafbare feiten gepleegd en de rechtelijke macht is misleid', is de conclusie. Overigens kreeg dit team vanuit Twente met veel tegenwerking te maken van de korpsleiding. Informatie werd in aangeleverd of was gewist.
Mans schakelt ex-minister Donner van Justitie in die op zijn beurt de Rijksrecherche op het dossier zit. De RR vernietigt alle onderzoeksresultaten van het kritische onderzoeksteam en oordeelt één jaar later zonder cruciale hoofdrolspelers te hebben gehoord dat er niets fout is gegaan en dat Paalman en de Roy terecht zijn ontslagen.
Paalman en de Roy van Zuijdewijn vechten door. Tijdens talloze WOB-verzoeken om het RR-rapport in handen te krijgen, wordt dat tot aan de Raad van State in meerdere pogingen stelselmatig geweigerd.
Als in 2010 TV Oost in vijf TV reportages laat zien dat sprake is van een doofpotdossier, het Tolteam strafbare feiten heeft gepleegd en de rechtelijke macht is misleid, kondigt Justitie een nieuw feitenonderzoek aan. TV Oost sprak met een spijtoptant van de familie Pater en bevestigt dat haar familieleden, Kloppenborg en twee Fireworks-medewerkers, de broers uit Glanerbrug, zaterdagmorgen op het terrein zijn geweest. Zij hebben sleutels van de bunkers en containers en verzamelen extra vuurwerk voor een tekstbord dat Rudi Bakker een dag voor de ramp heeft gemaakt waarop staat: 'Henk 70". Dat bord met ijsfonteintjes is voor de buurman van één van de Fireworks-broers die zaterdagavond 13 mei z'n verjaardag viert. Het tekstbord moest nog worden aangevuld met de tekst: 'en tevens 25 jaar getrouwd.' De vrouw van Henk bevestigt dat tegenover TV Oost in 2010 tot 3x toe.
De spijtoptant van de familie wordt vanaf het begin van het nieuwe onderzoek in 2010 niet serieus genomen. Zij wordt van de ene psychiater naar de andere gesleept om aan te tonen dat zij psychisch niet in orde is. Opnieuw worden cruciale hoofdrolspelers niet gehoord en wordt een officier van Justitie op de zaak gezet die ook leiding gaf aan de Rijksrecherche in 2004 die concludeerde dat alles goed is gegaan.
De eindconclusie van politie en justitie medio 2012 is dan ook dat de oorzaak van de ramp niet is gevonden. En ook dat er geen fouten zijn gemaakt door politie en justitie.
Ten einde raad schakelt rechercheur Jan Paalman, collega Charl de Roy is gefrustreerd afgehaakt, het huis van Klokkenluiders in. Die geeft Paul van Buitenen de opdracht onderzoek te doen. Dat is na 4 jaar nu klaar en vanmorgen gepresenteerd.
Kamerleden reageren geschokt en streven naar een hoorzitting.
In deel 2 binnenkort de rol van de brandweerleiding
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Vuurwerkramp, doofpotdossier 2 Gepubliceerd op 21 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Het definitieve vuurwerkramp onderzoek van ex-Europarlementariër Paul van Buitenen is af. Volgens hem heet het Openbaar Ministerie opzettelijk de rechtelijke macht misleidt om de overheid buiten schot te houden. Ook de blusvoorschriften voor de brandweer bij vuurwerkbranden deugen niet en de overheid weet dat. Gisteren was er aandacht voor de rol van politie en justitie. Vandaag de brandweer.
Het brandweeroptreden en de houding van de brandweerleiding
Volgens Van Buitenen zijn vier brandweerlieden de dood ingejaagd toen zij de brand bij SE Fireworks moesten bestrijden. Sinds uit onderzoek naar de vuurwerkexplosie in Culemborg in 1992, bleek dat vuurwerk NOOIT met water mag worden geblust, was die wetenschap bekend. De brandweer in Enschede had het gebied rond de opslagplaats moeten evacueren om zo veel mogelijk slachtoffers te voorkomen. Zij kregen andere instructies met fatale gevolgen.
Tussen de eerste brand en twee fatale explosies zat minstens een half uur. Genoeg tijd voor evacuatie. Het rapport over de vuurwerkexplosie in Culemborg was zowel bij de gemeente Enschede als de brandweerleiding bekend. De vuurwerkramp moest van de autoriteiten het gevolg zijn van brandstichting én niet van een bedrijfsongeval. Waarom? Omdat de overheden een tsunami aan schadeclaims vreesde.
Uit TNO-onderzoek bleek in 2001 dat de classificatie van vuurwerk (1.4 t/m 1.1) niet van invloed is op de heftigheid van de explosies. Een container met 25 kilo consumentenvuurwerk explodeert nadat de opslagruimte in brand is gestoken. Brokstukken komen honderden meters verderop.
De omgekomen fotograaf-journalist Marcel van Nieuwenhoven is onder meer geïdentificeerd aan de hand van een fotocamera. Dat staat in het boek van Maarten Bollen: 'de onderste steen' uit 2004. De schrijver had onder meer inzage in de super vertrouwelijke mutaties van het Rampen Identificatieteam. De fotocamera is verdwenen. Van Nieuwenhoven had veel foto's gemaakt tijdens bluswerkzaamheden op het terrein. Waar is deze camera en waar zijn de foto's.
Op het Fireworks-terrein ontbrak één brandblusser. Is deze gebruikt door diegene die de brand heeft veroorzaakt? De uitkomst is niet bekend, want het verhaal van de brandblusser is niet uitgezocht.
Geruchten dat de heftigheid van explosies op het terrein door de aanwezigheid van legermunitie, is vooralsnog nergens op gebaseerd. Hiervoor is geen bewijs gevonden.
De Enschedese brandweerleiding schermde aanvankelijk de brandweerlieden van het eerste uur af van het rechercheteam dat de ramp onderzocht. Brandweerlieden die toch moesten worden gehoord, werden eerst geïnstrueerd.
De partners van de omgekomen brandweerlieden hebben geld gekregen uit het rampenfonds waar door de Nederlandse bevolking geld bijeen is gebracht. Na een aanklacht van één van de weduwes dat Enschede en de Nederlandse Staat voor hen niets had gedaan, kregen de vrouwen een coulance-bedrag waarvan de helft moest worden afgedragen aan de fiscus.
Tien jaar na de ramp kregen de vrouwen een kerstpakket van de brandweer Twente met een legpuzzel van de wijk Roombeek, de wijk waar hun partner om het leven was gekomen.
Enkele jaren daarna moest aanvankelijk één van de brandweervrouwen zelf opdraaien voor de verlenging van grafrechten. Nadat de media daarvan lucht kreeg, betaalde de brandweerleiding de kosten alsnog.
Volgens Paul van Buitenen kunnen de vrouwen met de bevindingen uit zijn rapport alsnog een nieuwe civiele claim indienen bij de Nederlandse Staat.
----------------------------------------
Vuurwerkramp, doofpotdossier 3 Gepubliceerd op 21 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Enschedeer Andre de Vries is al bijna 5 jaar dood. Hij overleed in eenzaamheid in een hospice in Hengelo als gevolg van darmkanker. De Vries werd ongewild een bekende Nederlander doordat het rechercheteam dat de vuurwerkramp onderzocht, hem ook na z'n vrijspraak altijd is blijven zien als de man die verantwoordelijk is geweest als brandstichter van de vuurwerkramp op zaterdag 13 mei 2000 in Enschede.
De trieste levensloop van vermeende rampbrandstichter Andre de Vries
Op 16 juli 2013 is de Vries op 46-jarige leeftijd overleden. Hij schreef kort voor z'n dood een afscheidsbrief waarin hij uithaalt naar Justitie. Het vuurwerkramp-onderzoek van Paul van Buitenen dat gisteren werd gepresenteerd, bevestigt de kritiek van de Vries van 5 jaar geleden. Hoewel de Vries in 2003 definitief werd vrijgesproken van betrokkenheid van de ramp, is de voormalige leiding van het rechercheteam dat de ramp onderzocht er nog altijd van overtuigd dat de Vries de dader was. Toenmalig leidinggevende Hans Kamperman reageerde na de dood in de Twentsche courant Tubantia dat de Enschedeer een geheim had meegenomen in z'n graf. Tolteamleider Rik de Boer had tegenover de brandweerweduwes in 2010 al uitgesproken dat de Vries er mee te maken had gehad.
Rechercheurs Paalman en de Roy van Zuijdewijn hebben altijd gezegd dat De Vries helemaal niets met de ramp te maken heeft gehad. Dat kostte hen hun kop. Beiden werden ontslagen.
Andre de Vries werd in januari 2001 opgepakt. Dat gebeurde nadat het NFI aan de leiding van het onderzoeksteam had gemeld dat er vuurwerksporen in zijn rode sportbroekje waren ontdekt. Ook was een GSM van hem tijdens de ramp gepeild in het rampgebied. De Vries werd 80 keer verhoord, maar bleef altijd zijn betrokkenheid ontkennen. Toegegeven de Enschedeer was een grote fantast. Tijdens verhoren kwam hij met de meest vreemde uitlatingen, maar dat maakt hem nog geen verdachte. Zo beweerde de Vries dat hij op de rampdag op weg naar recreatieplas: 'Het Rutbeek', was opgepikt door een naakte vrouw in een Ferrari Testarossa. Dacht de rechercheleiding met zo'n man iemand in huis te hebben die uiteindelijk toch wel z'n aandeel zou bekennen in de ramp?
Al binnen enkele maanden na de arrestatie viel de bewijslast weg tegen de Vries. Zo was zijn GSM waarmee op de rampdag vanuit het rampgebied was gebeld, niet meer in zijn bezit en was er aantoonbaar door het Tolteam gerotzooid met het belangrijkste bewijsmateriaal: het rode sportbroekje. De Tolteamleiding hield dat achter bij de rechtbank, waardoor De Vries aanvankelijk in 2002 tot 15 jaar gevangenisstraf werd veroordeeld. Paalman en de Roy van Zuijdewijn konden niet verkroppen dat een onschuldige burger de ramp in de schoenen kreeg geschoven en deden in hoger beroep een boekje open over de praktijken van de leiding van het onderzoeksteam. Ook een collega-rechercheur die fanatiek op de Vries had gerechercheerd kreeg uit de zak.
Burgemeester Jan Mans stelde een team van rechercheurs uit Gelderland Midden samen om de handelswijze van de rechercheleiding te onderzoeken. We schrijven 2003. De conclusies waren schokkend. Leden van het Tolteam hadden strafbare feiten gepleegd en de rechtelijke macht was misleid. Het team werd direct ontbonden en de rijksrecherche nam het onderzoek over. Cruciale hoofdrolspelers werden niet gehoord. Het materiaal van het interne team verdween in de shredder en bewust werd belastende informatie voor de rechercheleiding en korpschef Deelman niet onderzocht. Conclusie: Er zijn geen fouten gemaakt en Paalman en de Roy van Zuijdewijn zijn niet loyaal geweest en moeten worden ontslagen. Dat gebeurde.
De jaren na hun ontslag starten Paalman en de Roy van Zuijdewijn een recherchebureau. Er volgt een spervuur aan wob-verzoeken om het volledige rijksrecherche-rapport te krijgen, maar beide heren krijgen het rapport tot grote frustratie niet.
In 2010 maak ik met cameraman Frans Strikker een serie reportages over de ramp, tien jaar later. Het gaat om 5 afleveringen die uiteindelijk Paul van Buitenen inspireert om een eigen review te starten. We gaan langs bij Willie Pater, maken opnames met een verborgen camera, maar hij wil niet praten. Ook bezoeken wij klusjesman Kloppenborg die ons bedreigt met een honkbalknuppel. Niemand wil z'n mond open doen. Behalve?
Behalve de zus van de vrouw van mede-directeur Pater. Zij meldt zonder dat wij dat gevraagd hebben dat de Pater-clan die zaterdagmorgen nog op het bedrijf is geweest, administratie heeft opgehaald en nog extra vuurwerk heeft geregeld voor een feestje zaterdagavond 13 mei 2000. En toen ging het mis.
Justitie kondigt op basis van de reportages en de spijtoptant aan een nieuw onderzoek te zullen starten. Dat gebeurt. Al snel wordt duidelijk dat het OM niet op zoek is naar de waarheid. Opnieuw worden cruciale getuigen niet gehoord. Sterker nog: de officier van justitie die verantwoordelijk was voor het rijksrecherche-onderzoek dat niets opleverde, mag aanvankelijk het nieuwe onderzoek doen. Als TV Oost daar achter komt, wordt de man van het onderzoek gehaald. De Enschedese burgemeester Den Oudsten dringt bij TV Oost wel aan op mijn ontslag.
De conclusie in 2012 is dus dat de ramp nog steeds niet is opgelost. Einde verhaal. In 2013 overlijdt Andre de Vries, de man die werd gezien als de brandstichter bij SE Fireworks. Maar hij was het dus niet. Dat blijkt nu ook uit het onderzoek van Paul van Buitenen.
Binnenkort nog meer onbekende details uit het vuurwerkrampdossier
--------------------------------------------------------------------------------------
Vuurwerkramp, doofpotdossier 4 Gepubliceerd op 25 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Ex-burgemeester Jan Mans van Enschede is er begin juni 2003 niet gerust op. De twee kritische rechercheurs Paalman en de Roy van Zuijdewijn zijn kritisch op de resultaten van het rechercheteam dat de vuurwerkramp onderzoekt en dan met name de leiding.
Mans kan niet anders dan vragen aan collega's in Gelderland Midden onderzoek te doen. Het liefst wil Mans aantonen dat Paalman en De Roy hun boekje te buiten zijn gegaan om hen te kunnen ontslaan, maar het loopt anders.
Het interne onderzoeksteam onder leiding van Jan de Bruin van Bureau Interne Zaken Gelderland Midden, afgekort tot BIZ, komt in 4 rapportages tot schokkende conclusies.
De leiding van het Tolteam heeft opdracht gegeven tot het plegen van strafbare feiten en de rechtelijke macht is misleid. Zowel Jan Mans als toenmalig korpschef Piet Deelman schrikken zich te pletter, schakelen ex-Justitie-minister Piet Donner in die de Rijksrecherche inschakelt.
De RR concludeert in 2004 dat niets is fout gegaan en dat Paalman en de Roy hun boekje te buiten zijn gegaan en moeten worden ontslagen. De RR heeft niet de hoofdrolspelers gesproken en de resultaten van BIZ naast zich neergelegd. De 2e Kamer draait het oneervol ontslag van Paalman en de Roy terug, maar een toekomst voor beide heren bij de politie is er niet meer. 'Tsja en dan ben je oprecht op zoek naar de waarheid', zegt Jan Paalman in 2018.
Feit is dat Piet Deelman geniet van een fantastisch salaris en Paalman bijna op bijstandsniveau zit. Dat maakt hem kwaad en terecht. De conclusies van Paul van Buitenen staan als een huis. Het is nu aan de 2e Kamer om een hoorzitting over de ramp af te dwingen.
Teamleider Jan de Bruin heeft een zak geld meegekregen en moet z'n mond houden. Hij woont inmiddels in Zweden.
De hoofdofficier van justitie die destijds alles in de doofpot stopte is Henk van der Meijden, de man die nu het onderzoek leidt naar de ramp met de MH 17.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Vuurwerkramp, doofpotdossier 5 gepubliceerd op 26 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
De Tweede Kamer beschikt sinds vorige week over een explosief rapport over de vuurwerkramp in Enschede. Ex-klokkenluider en oud-Europarlementariër Paul van Buitenen, concludeert onder meer dat het openbaar ministerie bewust fouten heeft gemaakt in het strafrechtelijk onderzoek naar de vuurwerkramp om de overheid buiten schot te houden.
De media heeft aandacht geschonken aan de rapportage, maar de details uit het onderzoek haalden niet de publiciteit. In dit artikel wel. Gisteren in deel 4 aandacht voor een intern politieteam uit Gelderland dat van Burgemeester Mans van Enschede in 2003 opdracht kreeg onderzoek te doen naar gesjoemel door het rechercheteam (Tolteam) dat de ramp onderzocht. Het team kwam na 3 tussentijdse rapportages tot schokkende conclusies. Het politieteam had strafbare feiten gepleegd en daarmee was de rechtelijke macht misleid. De kritische onderzoekers werden niet geprezen voor hun werkzaamheden, maar ruw aan de kant gezet. Lees hieronder hoe dat in z'n werk ging..
Hoe serieus politieonderzoek in vuurwerkkrampdossier wordt 'gelullificeerd'
Burgemeester Mans van Enschede en toenmalig korpschef Piet Deelman schrikken zich rot als zij op 17 november 2003 de laatste tussenrapportage van het interne politieteam lezen in het stadhuis van Enschede. Strafbare feiten en misleiding van rechters. Dat zijn nogal conclusies. Mans en Deelman willen dat die informatie strikt vertrouwelijk blijft. Als de politiek en de gemeenschap dit hoort breekt de pleuris uit.
Er is nog iets. Het duo had gehoopt dat het interne onderzoek duidelijk zou maken dat rechercheurs Paalman en de Roy van Zuijdewijn niet loyaal waren aan de politie door zich kritisch uit te laten. Mans en Deelman hoopten op een stok om mee te slaan. Het loopt evenwel anders.
De rijksrecherche moet van hoger hand de spijkerharde kritiek op het Tolteam weerleggen
Het interne politieteam dacht goed werk te hebben verricht en op basis van deze informatie, verder onderzoek te kunnen doen, maar het tegendeel is het geval. Door ingrijpen van ex-Justitie-minister Donner wordt de rijksrecherche ingeschakeld. Die krijgt maar één opdracht. De spijkerharde conclusies van het interne team moeten worden weerlegd, linksom of rechtsom.
Tot ongenoegen van de interne onderzoekers, wordt hun materiaal zelfs door de RR vernietigd. Het politieteam wordt ook niet betrokken bij het RR-onderzoek. De houding van de RR-rechercheurs richting de kritische politieonderzoekers is zelfs vijandig. Althans zo ervaart de teamleider van Bureau Interne Zaken dat.
De RR hoort geen hoofdrolspelers, alleen volgzame leidinggevenden van het Tolteam dat onder vuur ligt en schuurt zo langs de werkelijkheid. Zo wordt bijvoorbeeld de technische rechercheur die daadwerkelijk de kleding van de verdachte brandstichter Andre de Vries niet eens gehoord. Ook Paalman en de Roy van Zuijdewijn horen niets van de RR, maar na juridische druk van de kritische rechercheurs gebeurt dat alsnog. Dat verhoor heeft volgens de Rijssense speurneuzen weinig tot niets om het lijf.
Kritisch intern politieteam wordt aan de kant gezet en vijandig benaderd door RR
Ondertussen zijn de interne politieonderzoekers hevig verontwaardigd over de handelswijze van de rijksrecherche. Het team schrijft in een brief: 'Het was voor ons onbegrijpelijk dat het interne onderzoeksteam dat bijna een half jaar veel kennis en expertise had vergaard over de werkwijze van het Tolteam met onmiddellijke ingang moest terugtreden'.
Vermoedens worden bevestigd dat het RR-onderzoek ontlastend is voor het Tolteam en de verantwoordelijke officier van Justitie. In een persbericht wordt op 5 juli 2004 gemeld dat op een paar schoonheidsfoutjes na het rechercheteam en de politieleiding professioneel hebben gewerkt, geen strafbare feiten hebben gepleegd en zeker de rechtelijke macht niet hebben misleid. Wel wijst de RR met de beschuldigende vinger richting Paalman en de Roy van Zuijdewijn. Zij zouden meineed hebben gepleegd door bij het Gerechtshof eerdere verklaringen over gedrag van collega's te hebben afgezwakt.
Rijksrechercherapport vuurwerkramp blijft geheim voor buitenwacht
Paalman en de Roy van Zuijdewijn zijn woedend en eisen via een kort geding een rectificatie. De rechter geeft hen gelijk. Beide heren zijn niet teruggekomen op eerdere verklaringen. Ook de interne onderzoekers weten niet wat zij horen. De teamleider vraagt opheldering bij hoofdofficier Henk van der Meijde, maar krijgt te horen dat hij geen kennis mag nemen van de inhoud van het rijksrechercheonderzoek.
Ook Paalman en de Roy van Zuijdewijn krijgen de inhoud niet te zien. Korpschef Deelman wel en die reageert hard richting de interne onderzoekers. Deelman oordeelt dat het kritische interne team door de uitkomsten van het rijksrechercheonderzoek landelijk is 'gelullificeerd'. Het team reageert daarop als volgt: 'Het wordt door ons als zeer vernederend ervaren dat wij als onderzoekers geen kennis mogen nemen van de inhoud van de rapportage van de rijksrecherche'.
Nieuw kritisch rapport politieonderzoekers na RR-rapport weggemoffeld
Bureau Interne Zaken schrijft op basis van de rapportage van de rijksrecherche die in de gen van BIZ niet volledig is, een aanvullend rapport. Hoewel de onderzoekers in december 2003 alle onderzoeksresultaten hebben moeten inleveren, heeft het team snel alles gekopieerd. Het onderzoeksteam verfijnt de onderzoeksresultaten over de strafbare feiten en het misleiden van de rechtelijke macht. In hun rapport van 25 augustus 2004 zetten zij dat minutieus uiteen en overhandigen een exemplaar op 31 augustus 2004 aan de Twentse korpschef Deelman en burgemeester Mans.
Dit rapport verdwijnt onder in de lade en blijft tot 2016 geheim. Onder druk van de rechter wordt de huidige korpschef Erik Akerboom in 2017 gedwongen om alsnog deze rapportage vrij te geven. In dit rapport staat beschreven dat de interne onderzoekers voortdurend zijn tegengewerkt door de Twentse korpsleiding en dat hen cruciale informatie lang wordt onthouden. Van het digitale onderzoek van het Tolteam zijn zelfs complete schijven gewist.
In 2005 publiceert de actualiteitenrubriek Netwerk de schokkende 3e rapportage van de interne onderzoekers die wijzen op strafbare feiten en misleiding van de rechtelijke macht. De Tweede Kamer staat op de achterste benen en eist opheldering. Vanuit de politie Twente krijgt het interne team opdracht Kamervragen te beantwoorden. Al snel blijkt dat de Twentse korpsleiding intervenieert en zelf de vragen wil beantwoorden tot grote woede van de interne onderzoekers.
Korpsleiding verbiedt intern politieteam Tweede Kamer in te lichten over gesjoemel
Dat team besluit daarop een brief te formuleren voor de Tweede Kamer, maar hun leidinggevende: de Gelderse korpschef Van Deursen, waarschijnlijk ingefluisterd door de Twentse korpschef Deelman, verbiedt hen de brief te sturen.
De kritische BIZ-teamleider en z'n rechterhand krijgen de dienstopdracht te zwijgen. De teamleider wordt weggestuurd met een riante vertrekregeling, haakt gefrustreerd af en emigreert naar Zweden.
De Tweede Kamer geeft in 2005 een onderzoekscommissie opdracht de misstanden uit te zoeken. Maar deze commissie onder leiding van oud-NCRV-voorzitter Herstel, beperkt zich tot het RR onderzoek en concludeert dat er niets aan de hand is geweest. Voor de Tweede Kamer is de zaak dan: 'Case closed'. Wel weet het te voorkomen dat de rechercheurs Paalman en de Roy van Zuijdewijn geen oneervol, maar eervol ontslag krijgen.
Paalman en de Roy beginnen een particulier recherchebureau in Rijssen en doen naast hun andere werkzaamheden nieuwe pogingen om achter de inhoud van het vertrouwelijke rijksrecherche-rapport uit 2004 te komen. Zij voeren daarvoor talloze WOB-procedures, maar worden consequent afgescheept. Meerdere keren worden zij door rechters in het gelijk gesteld die doorverwijzen naar de Raad van State, die elke keer weer verzoek tot openbaring weigert.
Rijssense rechercheur Paalman strijdt door, maar wordt overal afgescheept
Als in 2011 de Raad van State opnieuw oordeelt dat het RR rapport geheim blijft, ontploft Jan Paalman van woede tijdens de openbare rechtszitting in Den Haag. Hij is altijd oprecht op zoek geweest naar de waarheid maar krijgt steeds het deksel op de neus. Voor z'n collega Charl de Roy van Zuijdewijn is het genoeg. Hij staakt de strijd. Jan Paalman niet. Paalman schakelt wanhopig de vakbond in, maar die zegt niets voor hem te kunnen doen. Dan maar naar de Nationale Ombudsman. Ook die scheept Paalman af. En dat doet uiteindelijk voormalig korpschef Stoffel Hijsman in Oost-Nederland ook.
Ten einde raad stapt Paalman naar het Huis van de Klokkenluiders waar hij in contact wordt gebracht met Paul van Buitenen. Die start een jarenlange review en gebruikt vijf reportages van TV Oost, uitgezonden in mei 2010 als startpunt.
Voormalig korpschef Deelman tegen Paalman: 'Ik heb de vuurwerkramp van m'n harde schijf gewist..Goedenmiddag.'
Jan Paalman belt ondertussen ook nog met voormalig korpschef Piet Deelman om in gesprek te gaan voor eerherstel. Deelman heeft daar geen behoefte aan. Hij zegt telefonisch: 'Beste Jan, die hele vuurwerkramp heb ik van m'n harde schijf gewist'.
Binnenkort meer details over de vuurwerkramp. Bijvoorbeeld: Wat is het meest waarschijnlijke scenario dat geleid heeft tot het eerste vlammetje bij SE Fireworks en waarom mag dit niet bekent worden en nader worden uitgezocht?
-----------------------------------------------------------------------
De kroongetuige van de vuurwerkramp, doofpotdossier 6 Gepubliceerd op 26 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Politie en Justitie willen er maar niets van weten. Aanvankelijk wel. Het is mei 2010. Cameraman Frans Strikker en journalist Rob Vorkink mogen nog eens grasduinen in het immense archief van de vuurwerkramp, tien jaar later. Zij spreken veel, heel veel hoofdrolspelers van weleer. Ze stuiten bij toeval op een familielid van één van de directeuren van SE Fireworks. Zij ontpopt zich als kroongetuige, maar wordt volstrekt genegeerd door het rechercheteam dat de vuurwerkramp onderzocht. Pas tien jaar later, komt haar relaas naar buiten.
Haar verhaal legt een familiegeheim bloot, namelijk dat er die zaterdagochtend 13 mei 2000 wel degelijk is gewerkt op het terrein van de vuurwerkopslagplaats SE Fireworks. Die werkzaamheden liepen finaal uit de hand door gekkigheid: het afsteken van enkele afgekeurde vuurpijlen. Het gevolg is een brand op het terrein. De hoofdrolspelers vluchten. De brandweer verschijnt. Na bluswerkzaamheden wordt de brand een ramp met fatale gevolgen. De hoofdrolspelers zwijgen tot nu toe uit angst de ramp in de schoenen geschoven te krijgen. De feiten zijn verjaard. Schuldigen kunnen niet meer worden vervolgd. Wel verdient de vuurwerkramp de waarheid. Justitie wil dat niet. De politietop staat met de rug tegen de muur en blijft meewerken aan de doofpot ten koste van slachtoffers, nabestaanden en klokkenluiders als ex-rechercheur Jan Paalman uit Rijssen.
Eén dag later zal FC Twente de landstitel veroveren, maar zaterdag 1 mei 2010 komt ex-Tolteamleider Ed Reinshagen naar de studio van RTV Oost. Hij krijgt van journalist Rob Vorkink de kroongetuige-verklaring, officieel opgenomen door de Rijssense ex-rechercheur Jan Paalman.
Een week later publiceert TV Oost via een reconstructie de kroongetuige-verklaring die het mysterie van de vuurwerkramp in één klap oplost. Achter de schermen wordt hardvochtig gevloekt bij politie en justitie. Er moet iets gebeuren. Op dinsdag 11 mei laat justitie via een persbericht weten dat de kroongetuige-verklaring uitgezonden door TV Oost reden is voor het OM nieuw onderzoek te starten in het onderzoek naar de vuurwerkramp. Het kan niet anders, want justitie staat met de rug tegen de muur.
In diezelfde week melden zich rechercheurs bij TV Oost. Zij willen de bandopname van de kroongetuige, maar krijgen die niet. Het team moet het maar doen met de verklaring die Reinshagen die zaterdag ervoor in ontvangst heeft genomen. Dan zoekt het team zelf maar contact met de kroongetuige.
Kroongetuige vuurwerkramp weet dat ramp het gevolg is van bedrijfsongeval
Hoewel de politie het belang ziet van de kroongetuige-verklaring, is het OM minder gerust. Justitie zit niet te wachten op het scenario van een bedrijfsongeval uit angst voor miljardenclaims richting Rijk en Enschede. De opdracht aan de politie is dan ook om de kroongetuige-verklaring in twijfel te trekken.
Maar wie is die kroongetuige? En wat heeft deze getuige te vertellen? De kroongetuige is Jeanette Schippers, de oudere zus van Marion die ook de leiding had bij SE Freworks. Deze Marion weet van de hoed en de rand. Dat is Jeanette ook meegedeeld door haar zus, enkele weken NA de ramp. Maar Jeanette moest haar mond houden. Dat deed zij tot 2010, maar nu niet meer.
Als wij Jeanette Schippers spreken op dinsdag 26 april 2010, is zij als een waterval. Zij schenkt koffie en steekt van wal. 'Ik wijt de dood van mijn vader aan het geheimzinnige gedoe rond de ramp aan mijn zus en haar man (Marion en Willy). Ik heb altijd gezegd dat zij beter konden opbiechten wat er gebeurd is, maar dat deden zij niet.'
Jeanette Schippers: 'Ik kan het jullie nu wel vertellen'
Jeanette vervolgt: 'Ik kan het jullie nu wel vertellen. Vrijdagavond 12 mei hield Willy zijn verjaardag. Hij is feitelijk 15 mei jarig. De hele familie was er. Behalve Rudy en Anita Bakker, want die zakelijke relatie met Willy en Marion stond onder druk. Er werd veelvuldig over SE Fireworks gesproken. (In het officiële rechercheonderzoek uit 2000 ontkennen allen nog dat Fireworks tijdens het verjaardagsfeestje ter sprake kwam.). Zaterdagmorgen zijn ze allemaal naar Fireworks gegaan. Marion haalde de administratie op, Willie maakte het tekstbordje af, klusjesman Kloppenborg bood de helpende hand en de broers de Jong kwamen voor 15.00 het aangevulde tekstbordje ophalen. Even geinen met vuurpijlen en toen ging het mis. Marion heeft mij dat enkele weken na de ramp verteld.'
Pater c.s dachten naar het bedrijf te kunnen gaan op zaterdagmorgen in de wetenschap dat mededirecteur Bakker en z'n vrouw een weekeinde weg zouden zijn. Dat hadden zij verteld. Dat weekendje weg werd op het laatste moment gecanceld omdat Bakker een bruiloft had op vrijdagavond 12 mei in Haaksbergen.
Pater c.s dachten dus dat de familie Bakker die zaterdag niet in Enschede zou zijn. Het bood hen de gelegenheid om het tekstbordje 'Henk 70' aan te vullen zonder dat dit veel extra geld zou kosten omdat Bakker hiervan niets wist. Henk was de buurman van één van de broers de Jong die zaterdagavond 13 mei een feestje gaf in een buurthuis in Glanerbrug. Dat feest ging ondanks de ramp overigens gewoon door.
Kroongetuige-verklaring sleutel om ramp op te lossen
Het nieuwe politieteam dat in 2010 vanaf mei is gevormd heeft met de verklaring van Jeanette Schippers een sleutel in handen om het mysterie op te lossen of om in elk geval de waarheid dichterbij te brengen. Schippers wordt benaderd door het team en moet zich door meerdere psychiaters laten onderzoeken. Doel is om te zien of de verklaring van Schippers 10 jaar na dato wel betrouwbaar zijn. Schippers moet zich helemaal melden in Maastricht en heeft niet echt het idee dat zij serieus wordt genomen, zo zal zij later verklaren.
Het scenario dat Jeanette Schippers schetst klinkt betrouwbaar ook in relatie tot verklaringen van omwonenden en het feit dat de broers de Jong al om 13.37 uur in Enschede zijn, waar een trilplaat wordt ingeleverd bij een bouwmarkt nadat een vriend achter de woning van Andre de Jong een nieuw terras heeft aangelegd. De recherche heeft de betaal-bon achterhaald waarop het tijdstip staat. De twee reden in een witte bestelauto. Eén van de omwonenden van de opslagplaats zag om 14.45 uur zo'n bestelauto staan voor de poort van SE Fireworks.
Hoewel Jeanette Schippers cruciale informatie verstrekt die verder moet worden gerechercheerd, gebeurt dat niet. Het nieuwe politieteam verzuimt om hoofdrolspelers van destijds zoals Kloppenborg en Willy en Marion Pater te horen. Mede-directeur Rudy Bakker meldt zich vrijwillig bij het nieuwe politieteam: 'Esaltato' onder leiding van recherchebaas Erik Willems en verstrekt hen veel informatie. Op donderdag 30 september 2010 meldt toenmalig burgemeester Den Oudsten met ex-korpschef Martin Sitalsing en hoofdofficier Hessel Schuth, dat de recherche meer tijd nodig heeft en dat er een nieuw politieteam wordt gevormd dat vanuit Zwolle werkt.
Politie en Justitie hebben geen zin in nieuw onderzoek vuurwerkramp
Uit alles blijkt dat politie en justitie helemaal geen zin hebben aan nieuw onderzoek. Politie en Justitie zitten niet op één lijn. Zelfs zijn er spanningen tussen de politie Twente en het korps in Zwolle.
Als Vorkink en Strikker op 17 februari 2011 op het hoofdbureau van politie in Zwolle in gesprek gaan met de politieleiding blijkt al snel dat sprake is van strubbelingen achter de schermen. 'De politie Twente heeft het onderzoek aan ons overdragen, maar wij weten feitelijk van niks. Wij zijn daar een beetje nijdig over'. Politie en justitie doen er vervolgens 8 weken om een onderzoeksopdracht te formuleren. Het OM heeft de leiding, de politie moet volgen. Teamleider Ton van der Griendt stelt: Er is wel iets ingang gezet door jullie uitzendingen. Ik hoop dat wij elkaar kunnen versterken.'
Ondertussen gaat het nieuwe politie-onderzoek door. Het KRO-programma Brandpunt op zondagavond 19 november dat het nieuwe rechercheteam heeft voorgesteld een complete review van het vuurwerkramp onderzoek te doen. Op donderdag 23 november geeft de politieleiding samen met burgemeester Den Oudsten een persconferentie in het gemeentehuis. De verwachtingen zijn hooggespannen, maar de uitkomst is bedroevend.
Justitie torpedeert wens politieteam: er komt geen review vuurwerkramp
Er komt geen review, het ontstaan van het 1e vlammetje op het terrein is niet gevonden, de kroongetuige blijkt waardeloos en er wordt niet getwijfeld aan de lezing dat de broertjes de Jong het tekstbord pas om 16.00 uur zouden ophalen. Ook is er onvoldoende indicatie dat voorafgaand aan de 1e brand op het terrein van SE Fireworks vuurwerk is afgestoken, ondanks 80 verklaringen van omwonenden. Ook leveren de brandweerverklaringen van het eerste uur, kort na de ramp geen enkel vraagteken op. Wel komt er nader onderzoek naar de aangetroffen sporen op het rode sportbroekje van Andre de Vries.
Kortom: de vuurwerkramp wordt opnieuw een doofpotdossier, hoewel in 2012 nog één onderzoek wordt gedaan. De kroongetuige is afgeserveerd. Iedereen moet weer geloven dat Enschedeër Andre de Vries de vuurwerkramp in 2000 heeft veroorzaakt en niemand anders.
Binnenkort meer over het laatste politie-onderzoek Daslook uit 2012 over de twijfels over de vuurwerksporen in het rode sportbroekje van André de Vries en nog meer onbekende details uit dit doofpotonderzoek.
--------------------------------------------------------------------------------------
Het stille verdriet van klokkenluider vuurwerkramp, doofpotdossier 7 Gepubliceerd op 27 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
Rijssenaar Jan Paalman verricht tegenwoordig schilder-werkzaamheden of helpt familie en vrienden bij klusjes. Hij kan niet anders. Murw gebukt door het bureaucratische systeem dat overheid heet. Zijn integriteit heeft Paalman z'n baan als rechercheur gekost, net als z'n kompaan Charl de Roy van Zuijdewijn. Dat was 18 jaar geleden wel anders. Toen vormde het duo het koningskoppel van het Tolteam, het rechercheteam dat de vuurwerkramp in Enschede onderzocht. Twee vragen moesten worden beantwoord. Wat is hier gebeurd en wie is hiervoor verantwoordelijk?
Terug naar zondag 14 mei 2000, de start van het grootste na-oorlogse rechercheonderzoek
Het rechercheduo is zondagmorgen 14 mei al vanaf 07.00 uur in touw op het hoofdbureau van politie in Enschede. Terwijl de wijk Roombeek nog brandt door de immense vuurwerkexplosies, proberen de twee contact te krijgen met de directie van SE Fireworks, het bedrijf waar de explosies plaatshadden, zaterdagmiddag 13 mei 2000 rond half vier 's middags. Als eerste spreken zij die zondagmiddag Mark Smallenbroek, de zoon van de vorige eigenaar van SEF en grondlegger: Harm Smallenbroek. Die zit dan nog voor een korte vakantie op Malta. Mark vertelt dat z'n vader overhoop ligt met de huidige directie: Rudy Bakker en Willy Pater. Er is ruzie over eigendomsrecht. De verhoudingen staan dus zwaar onder druk. Ligt daar de kiem voor het ontstaan van de brand en later de ramp?
Voor die conclusie is het veel te vroeg. Zondagavond 14 mei krijgen Paalman en de Roy van Zuidewijn een fax van de advocaat van de Fireworks-directie. Er staan nogal wat eisen in. Bakker en Pater willen geen contact met de politie, geen aandacht in de media en onderzoek door een politieteam buiten de regio om onafhankelijk optreden te garanderen. 's middags heeft het koppel al telefonisch contact gehad met de vrouw van Bakker. Paalman en de Roy melden dat Bakker en Pater zich zo snel mogelijk moeten melden bij de politie. Dat gebeurt vooralsnog niet.
Van Koningskoppel van het Tolteam tot paria van de politie
Pater en z'n vrouw zijn zaterdagnacht ondergebracht bij familie in Limburg om de media te ontwijken, Bakker ligt in een ziekenhuis in Gronau. Een week later melden achteréénvolgens Pater en Bakker zich op het politiebureau in Hengelo. Beiden worden in hechtenis genomen. Paalman en de Roy zullen Bakker gaan verhoren. In de eerste gesprekken is Bakker gespannen en emotioneel. Hij is enorm wantrouwig, maar toont ook vastberadenheid. Hij wil weten wat er op z'n bedrijf gebeurd is. Hij is samen met z'n raadsman Peter Plasman coöperatief aan het rechercheonderzoek en vertelt alles wat de rechercheurs willen weten. De proceshouding van Willy Pater is anders. Die krijgt van z'n advocaat instructies om zo weinig mogelijk te verklaren.
Mondjesmaat krijgen Paalman en de Roy van Zuijdewijn een beeld van de rol van de directie, personeel en klusjesman van SE Fireworks. De eerste weken en maanden zijn ruim honderd rechercheurs bij het Tolteam betrokken en zij trekken duizenden tips na. Ook worden personeelsleden, free-lancers, getuigen, buurtbewoners en anderen gehoord. Voor de Tolteamleiding is de aansturing van het politieteam een loodzware klus. Ook zit er flinke politieke druk op om de ramp op te lossen. Van regeringswege is een onderzoekscommissie onder leiding van Marten Oosting aan het werk gegaan.
Rol klusjesman onvoldoende onder de loep genomen
Fireworks-directeur Bakker verklaart vrij snel dat klusjesman Kloppenborg zaterdagmiddag rond 13.45 uur spontaan bij Bakker voor de deur staat. Hij wil melden een waterspuit te hebben geleend en zegt dan iets opmerkelijks: 'Ik wil niet dat je straks denkt, wat ik op die zaterdag bij het bedrijf daar deed'. Bakker zien er nog geen kwaad in, maar Paalman en de Roy worden argwanend. Zij vinden dat de klusjesman nu snel moet worden gehoord. Deze Kloppenborg is halsoverkop naar familie in Groningen vertrokken. Z'n vrouw zal later verklaren dat haar man zich na de ramp zich vreemd gedroeg. Dat deed ook één van de broers die het tekstbordje die zaterdagmiddag zou ophalen bij het bedrijf, weten collega's van hem te melden aan de politie. Ook komen tips binnen van medewerkers van revalidatiecentrum 't Roessingh die verklaren een gewonde Willy Pater en z'n vrouw Marion te hebben behandeld en dat dit echtpaar hen had verteld dat zij op het bedrijf aan het werk waren geweest toen de boel ontplofte.
Directeur Bakker zegt tegen de rechercheurs ook dat hij een dag voor de ramp een tekstbord met vuurwerk heeft gemaakt op verzoek van één van z'n free-lance medewerkers uit Glanerbrug. Z'n buurman Henk geeft zaterdagavond 13 mei een feestje omdat hij 70 jaar is geworden. Bakker maakt het tekstbord met ijsfonteintjes op vrijdag 12 mei klaar. De free-lancer zal het bordje zaterdag 13 mei om 16.00 uur ophalen bij SE Fireworks.
Paalman en de Roy: dadergroep zit onder directie en personeel
Collega's van Paalman en de Roy horen betrokkenen over dit verhaal. Free-lance-medewerker Andre de Jong weigert te verklaren, z'n broer Marco eveneens. De recherche weet inmiddels dat de groep rond mede-directeur Pater vrijdagavond bijeen is geweest voor een vervroegd verjaardagsfeest voor Willy. Allen verklaren in 2000 dat er die avond met GEEN WOORD over SE Fireworks is gesproken, 10 jaar later zal de kroongetuige van de vuurwerkramp daarover anders verklaren (zie deel 6).
Paalman en de Roy krijgen steeds meer de overtuiging dat de dadergroep onder de directie en personeel moet worden gezocht: de zogeheten Glanerbrugger connectie. Tijdens bijpraat-sessies in het team brengen zij hun bevindingen naar voren. Na enkele maanden heeft het duo nadrukkelijk klusjesman Kloppenborg in het vizier die leugenachtige verklaringen heeft afgelegd. In hun optiek heeft het tekstbord met vuurwerk ook een cruciale rol gespeeld. Zij willen die zaken verder uitzoeken.
Paalman en de Roy houden de teamleiding voor dat het vuurwerk dat voorafgaande aan de eerste brand op het terrein is afgestoken uit verschillende containers, boxen en bunkers afkomstig is. 80 omwonenden hebben daarover verklaringen afgelegd. Het vroege afsteken van vuurwerk brengt de sleutelhouders als mogelijke daders in beeld en dus directie en personeel van SE Fireworks. Er volgt een inventarisatie wie allemaal een sleutel hebben.
Aanvankelijk volgt de Tolteam-leiding de lezing van Paalman en de Roy van Zuijdewijn, maar dat verandert als begin oktober zich een getuige meldt die vlak voor de eerste brand een paniekerige man met een rode sportbroek ziet wegrennen vanaf de vuurwerkopslagplaats in de Tollenstraat naar de Roomweg. Er wordt een compositie-tekening gemaakt en zeker één Tolteam-rechercheur raakt in de ban van dit spoor. Het spoor van de onbekende brandstichter.
Paalman en de Roy zijn er niet van overtuigd en willen nader onderzoek doen naar de rol van de klusjesman. Dat wordt hen verboden door de teamleiding. Vanaf dat moment wordt Paalman argwanend en begint een dagboek bij te houden.
'Tolteam met brandstichter in de tunnel'
Vanaf het moment dat de Tolteamleiding een mogelijke brandstichter in beeld heeft, gaat het de tunnel is. Paalman en de Roy beginnen zich steeds meer te ergeren aan vreemde beslissingen en opdrachten. Zo wordt ontlastend bewijsmateriaal tegen de brandstichter achtergehouden. Als Paalman en de Roy in april 2001 klusjesman Kloppenborg indringend horen, gaat Kloppenborg beladen naar huis. Daar hangt afluisterapparatuur. Als Paalman enkele dagen later de geluidsopname opvraagt, krijgt hij te horen dat de apparatuur niet heeft gewerkt.
Paalman en de Roy komen steeds meer in aanvaring met de dagelijkse leiding van het rechercheteam. Zij aanschouwen hoe met onrechtmatige middelen en handelingen wordt geprobeerd het bewijs tegen de brandstichter Andre de Vries rond te krijgen. In mei 2002 is het duo er klaar mee. Zij zijn niet van plan om naar een brainstormdag van het team te gaan en schrijven een intern memo aan de kersverse politiebaas Piet Deelman waarin zij hun ongenoegen uiteenzetten.
Deze stap zal het begin zijn van de lijdensweg van Paalman en de Roy van Zuijdewijn bij de politie Twente. Als Andre de Vries augustus 2002 door de rechtbank in Almelo wordt veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf, lijkt de rol van het duo uitgespeeld. De rechercheurs gaan in hoger beroep getuigen op verzoek van de verdediging van Andre de Vries. Dat wordt de twee niet in dank afgenomen. De Vries wordt vrijgesproken, maar de positie van Paalman en de Roy van Zuijdewijn wordt er niet beter op.
Kritiek op organisatie is begin einde Paalman en de Roy bij de politie
In 2003 bevestigt een intern politieteam wat Paalman en de Roy van Zuijdewijn al dachten, namelijk dat het rechercheteam strafbare feiten heeft gepleegd en de rechtelijke macht heeft misleid. De rijksrecherche concludeert een jaar later dat dit niet gebeurd is, maar het RR onderzoek blijft geheim. Ondertussen krijgen Paalman en de Roy van Zuijdewijn ontslag aangezegd. Hoewel het duo zich verzet, is het ontslag onvermijdelijk.
Het duo gaat als particulier recherchebureau verder en probeert de losse eindjes van het Tolteam alsnog aan elkaar te knopen, want De Vries is vrijgesproken. Maar wie is er dan wel verantwoordelijk? Paalman zoekt de klusjesman op, maar die is niet gediend van het bezoek van de ex-Tolteam-rechercheur. Ook Willy Pater wil niets weten van Paalman. Het rechercheduo probeert ook te spreken met de brandweer, maar ook dat wordt afgehouden.
Als in 2010 justitie een nieuw onderzoek aankondigt gloort er bij Paalman en de Roy van Zuijdewijn weer hoop. De Roy is sceptisch, Paalman opgetogen. Toch zal Paalman uiteindelijk weer worden teleurgesteld. Het nieuwe onderzoek levert tot en met 2012 niets op. Het brengt Paalman tot de conclusie: 'de vuurwerkramp kan wel opgelost worden, maar dat mag gewoon niet. De ramp mag niet het gevolg zijn van een bedrijfsongeval, want dat kost de overheden miljarden aan schadeclaims.'
Terwijl hoofdrolspelers van destijds bij politie en justitie nieuwe banen hebben gekregen bij de politie of zelfs de rechtelijke macht, zit Paalman met een klein loontje thuis. Gestraft voor eerlijk, zo lijkt het wel. Hij wil eerherstel. Z'n gezin en dan met name z'n vrouw zijn het vechten tegen het systeem beu. Jan Paalman eigenlijk ook, Charl de Roy van Zuijdewijn is al eerder moedeloos afgehaakt, maar Paalman zwijgt niet tot dat hij in ere is hersteld. Vanaf 13 mei 2000 beheerst de vuurwerkramp zijn leven.
Misschien dat het definitieve vuurwerkkramprapport van Paul van Buitenen dat vorige week naar de Tweede Kamer ging, daarbij kan helpen.
Binnenkort in dit dossier aandacht voor de klopjacht op de vrijgesproken brandstichter Andre de Vries.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Vrijgesproken brandstichter sterft verbitterd na vuurwerkramp, doofpotdossier deel 8 Gepubliceerd op 27 juni 2018 Rob Vorkink
Onderzoeksjournalist Follow the Money. Richt zich op onthullingen uit Oost-en Noord Nederland. Meld misstanden in uw gemeente op rob.vorkink@ftm.nl
'Wanneer jullie deze brief lezen, ben ik er niet meer'. Zo begint de afscheidsbrief die de terminaal zieke Enschedeër Andre de Vries samen heeft opgesteld met zijn begeleider Han Rongen. Het is begin juli 2013. 'Wanneer ik terugblik op mijn leven, kan ik nog steeds niet aanvaarden dat de onderste steen nooit is boven gekomen rond de vuurwerkramp. Mijns inziens worden mensen op hoog niveau gedekt door de Nederlandse overheid. Ik hoop dat diegenen die hun macht lijken te hebben misbruikt om zoveel onrecht in de beerput te stoppen ooit bestraft worden, want er kleeft veel bloed en verdriet aan hun handen. Aan mijn dierbaren, ajow en tot later'.
De laatste woorden van de 46-jarige Andre de Vries die sterft aan de gevolgen van darmkanker. Hij ligt de laatste weken van z'n leven in een hospice in Hengelo. Sociaal werker Han Rongen is z'n enige steun en toeverlaat. Oud-rechercheur Jan Paalman van het Tolteam zoekt hem samen met mij nog enkele keren op. Uiteindelijk vindt hij verbitterd en eenzaam de vroege dood.
Andre de Vries was een pathologische leugenaar en fantast
Andre de Vries, in 1967 geboren in Almelo en later woonachtig aan de Piksenbrink in Enschede, is zeker geen doorsnee burger. Gek van het spelletje darts, maar ook moeilijk in de omgang op school en belandend in de wereld van drank en drugs in het lokale circuit. Klasgenoten herinneren hem als een pathologische leugenaar en fantast. Hij is na de dood van z'n moeder dat hem erg aangreep, gebrouilleerd met z'n vader die met een camper door Europa toert. Ook is er nauwelijks contact met z'n broer Bert en schoonzus Anja.
De Vries zal begin 2001 ongewild uitgroeien tot een bekende Nederlander. Op het netvlies staat de reactie van hem nadat rechters hem tot 15 jaar gevangenisstraf veroordelen voor brandstichting bij SE Fireworks waarvan de vuurwerkramp het gevolg is. 'Ik heb het nit doan, jong's help mie toch'. De Vries wordt met moeite in bedwang gehouden door parketwachters en parketpolitie van de rechtbank in Almelo,
Tot op de dag van vandaag, anno 2018, is een deel van de voormalige leiding van het rechercheteam dat de ramp ervan overtuigd dat De Vries verantwoordelijk is geweest voor de brandstichting op het terrein. Dat is opmerkelijk omdat De Vries in hoger beroep is vrijgesproken. Oud-rechercheur en Tolteam-leider Hans Kamperman zegt in de regionale krant TC Tubantia: 'Andre heeft een geheim meegenomen in z'n graf. Hij heeft nooit kunnen verklaren waarom er vuurwerksporen van het rampterrein in z'n sportbroekje zat.'
In onderstaand relaas wordt onder meer duidelijk dat van bovenstaande uitspraak van Kamperman niets overblijft.
Opsporingstraject richting Andre de Vries uiterst dubieus
Het opsporing-en recherchetraject door het Tolteam rond Enschedeër André de Vries is vanaf het begin een dossier vol mysteries, dubieuze recherchetechnieken en onrechtmatige handelingen door drie speurneuzen van het rechercheteam dat de ramp onderzoekt. De kritische rechercheurs Paalman en de Roy van Zuijdewijn kijken in het rechercheteam op afstand toe en zien ook de nodige merkwaardigheden in het dossier tegen de Vries.
De start van het recherchetraject tegen de Vries doet de wenkbrauwen al fronzen. Op 6 oktober 2000 tipt een voormalig rechter-commissaris officier van Justitie Stam die het ramponderzoek leidt dat ene Benny van Klingeren die beweert dat ene Andre betrokken is bij de ramp.
Diezelfde dag legt een ooggetuige op de rampdag een verklaring af bij het Tolteam. Zij heeft een paniekerige man zien wegrennen voor de eerste brand op het rampterrein vanuit de Tollenstraat richting de Roomweg. Het signalement: Blond krullend haar, een wit T-shirt, een rode sportbroek en blauwe badslippers. Enkele dagen na haar verklaring wordt op basis van haar signalement een compositietekening gemaakt.
Op 18 oktober 2000 blijken drie rechercheurs van het Tolteam in het geniep bezig met ene Andre de Vries en een rood sportbroekje. De informatie die deze drie verzamelen is niet door andere Tolteam-rechercheurs te zien, wel door de Tolteamleiding. De registratie van informatie is in separaat en afgeschermd journaal. Het traject wordt afgeschermd doordat Andre de Vries door de recherche al gezien wordt als verdachte waardoor ruimere opsporingsbevoegdheden mogelijk zijn zoals taps, verzamelen historische financiële gegevens etc. Officieel houdt de rechercheleiding vol dat Andre de Vries in oktober en november nog een getuige is. Met deze stap begeeft de politieleiding zich al op glad ijs. (Het latere interne politieteam dat vanaf 2003 onderzoek doet naar strafbare feiten ontdekt dit geheime traject pas na een zoektocht in ruim 25.000 bestanden aangetroffen. Dit traject is niet opgenomen in het officiele journaal van het Tolteam.)
Geheim traject richting De Vries, onrechtmatig
Op 20 oktober 2000 meldt Benny van Klingeren zich op het politiebureau om Andre de Vries aan te wijzen als verdachte. Historisch chronologisch vreemd, want rechercheurs zijn dan al 2 dagen bezig met De Vries. Op 31 oktober 2000 wordt het opsporingstraject tegen De Vries pas officieel opgenomen in het Tolteam-journaal én dat terwijl er in het geheim al een opsporingstraject loopt tegen de Enschedeër. Hierdoor kan worden verhuld dat het Tolteam onrechtmatig gebruik maakt van opsporingsbevoegdheden. Een opdracht van officier van justitie bevestigt de geheime operatie. Hij vraagt het rechercheteam in 2001 alle afgeluisterde gesprekken uit 2000 te vernietigen. Een opdracht die volgens de wet niet is toegestaan. De afgeluisterde gesprekken van Andre de Vries in 2000 mochten niet aan het licht komen, omdat de Enschedeer dus officieel nog een getuige was. Advocaten zouden bij ontdekking gehakt hebben gemaakt van de handelswijze van het OM.
Op 31 oktober 2000 vraagt een rechercheur aan de rechercheleider van een politieteam dat zich bezighoudt met een serie brandstichtingen of hij de kleding kan krijgen van Andre de Vries. De rechercheur had zich ingelezen in de documentatie en ontdekt dat de Enschedeeer een maand na de vuurwerkramp een mislukte poging had gedaan om z'n auto in brand te steken. Uit het proces-verbaal dat na deze brandstichting was opgemaakt zag de rechercheur dat De Vries een rode sportbroek had gedragen. Het bloed van de rechercheur begint sneller te stromen. De rechercheur overhandigt de getuigenverklaring van de vrouw die in het rampgebied een paniekerige man zag wegrennen met ook een rode sportbroek.
De teamleider van de serie brandstichtingen vraagt de Tolteam-rechercheur 's middags terug te komen. Die middag overhandigt hij aan de Tolteam-rechercheur een plastic tas met daarin een rode sportbroek, een wit T-shirt en blauwe badslippers. Exact zoals de getuige had beschreven.
Twee rode sportbroekjes van Andre de Vries
Triomfantelijk gaat de rechercheur terug naar zijn team en roept: 'Bingo, we hebben hem. De brandstichter van de vuurwerkramp en showt het rode sportbroekje. Dat doet hij met z'n blote handen. Voor forensische onderzoekers al een doodzonde. Het broekje gaat van hand tot hand in de koffiekamer. Op 1 november wordt het broekje tijdens een brainstormsessie van het Tolteam opnieuw uit de verpakking gehaald en gaat van hand tot hand.
De rechercheur die het broekje heeft opgehaald neemt de kleding in een koffer in z'n auto mee naar huis, ook geen gebruikelijke stap. Naar eigen zeggen doet de man dat om te voorkomen dat er gerotzooid wordt met de kleding. Man lijkt wel erg wantrouwend naar z'n collega's. Omdat de rechercheur enkele dagen vrij is komt het broekje pas op 6 november weer op het politiebureau terecht en wordt overgedragen aan de technische recherche. Die moet de kleding doorsturen voor onderzoek naar het Nederlands Forensisch Instituut.
Dan volgen de ontwikkelingen zich op die voor het rechercheteam een uiterst amateuristisch karakter krijgt. Het hoofdbureau lijkt wel een versie van de chaotische komedie: 'Falwty Towers' in de jaren '70 uit Engeland met de knotsgekke hoteleigenaar Basil Fawlt gespeeld door John Cleese in de hoofdrol.
De technisch rechercheur die de kleding van De Vries veiligstelde na de mislukte brandstichting, vindt deze kleding terug als hij z'n kast opruimt begin november 2000 omdat hij een nieuwe baan heeft. Hij draagt de kleding over aan het Tolteam, maar dat heeft nu een acuut probleem. De kleding van De Vries was er immers al. Huh? Twee rode sportbroekjes?
Maar wat is dan de goeie? Het wordt voor het rechercheteam nog pijnlijker. Wat blijkt: de kleding van De Vries bestaat uit een grijs gestreept T-shirt, een rode sportbroek, een paar witte sokken en grijze sportschoenen. Deze samenstelling wijkt af van de kleding van De Vries die al naar het NFI is gestuurd, namelijk een rood sportbroekje, wit T-shirt en blauwe slippers.
Net als het geheime opsporingstraject naar de Vries moet ook dit geklungel binnenskamers blijven. ( Het interne politieteam dat in 2003 onderzoek doet naar het Tolteam, ontdekt ook dit gesjoemel)
Tunnelvisie Tolteam: Andre de Vries is de brandstichter
Het wordt steeds duidelijker dat André de Vries hoe dan ook de man moet worden die de vuurwerkramp heeft veroorzaakt. Rechercheurs zoeken De Vries thuis op, maar vertellen niet dat zij hem als verdachte zien, maar als getuige. De agenten nemen een GSM-hoesje mee en onderzoek maakt duidelijk dat met het toestel dat niet aanwezig is, op 13 mei 's middags vanuit het rampgebied is gebeld. Verder worden geen sporen aangetroffen in de woning. De twee rechercheurs die het onderzoek doen op De Vries raken steeds meer overtuigd van de betrokkenheid van De Vries bij de ramp die beweert die zaterdagmiddag op het Rutbeek te zijn geweest.
De Vries wordt pas echt een sterke verdachte als het NFI 19 januari 2001 de uitslag doorbelt aan het Tolteam. Op het rode sportbroekje zijn, zij het minuscuul, vuurwerksporen gevonden van het rampterrein. De sporen bevatten zwart buskruit en lanceer sporen. Een vette bingo en match.
In alle vroegte wordt De Vries op 26 januari gearresteerd op verdenking van de vuuwerkramp. Hij ontkent in alle toonaarden, maar het Tolteam zegt wettig en overtuigend bewijs te hebben van zijn betrokkenheid. De mobiele telefoon en het rode sportbroekje.
Wat de Vries niet weet is dat het team beschikt over 2 rode sportbroekjes. Welke is nu bekeken door het NFI? Officier van Justitie beschikt nu over belangrijke informatie om De Vries langer in voorarrest te kunnen houden.
De Vries zit vanaf eind januari vast in de cel. In april blijkt uit een verslag van misdaadanalist Jurgen Kuckler van het Tolteam dat de mobiele telefoon ten tijde van de ramp niet meer in het bezit was van De Vries. De Tolteam-leiding houdt dit verslag achter. Paalman en de Roy van Zuijdewijn maken bezwaar, maar het ontlastende bewijs wordt niet aan de rechter voorgelegd. Sterker nog: Tolteamleider Kamperman vraagt de misdaadanalist om z'n verslag te anti-dateren. Niet opgemaakt in april, maar in augustus 2001. Kuckler weigert deze dienstopdracht, want anti-dateren is strafbaar. Het is ook de periode dat Stam wil dat alle opgenomen gesprekken uit 2000 worden vernietigd. Dat wordt ook door Kuckler geweigerd die nu de integriteit van officier van justitie Stam in twijfel trekt. Omdat uiteindelijk onder zware druk de vernietiging niet doorgaat, oordeelt de rijksrecherche in 2004 dat er niets verkeerds is gebeurd.
Ontlastend bewijs tegen De Vries wordt achtergehouden
De Vries blijft vastzitten. In 80 verhoren door verschillende verhoorkoppels blijft hij ontkennen ook maar iets met de ramp te maken te hebben. Er worden verschillende tactieken op losgelaten, maar De Vries bekent niets. Wel komt hij met vreemde verklaringen. Zo zou hij op weg naar het Rutbeek een lift hebben gehad van een naakte blondine in een gele Ferrari. De Vries belast overigens ook zichzelf. Hij probeert in z'n vriendenkring een alibi te creëren. De politie ontdekt dat en ziet dat als extra aanwijzing.
Toch is het Tolteam er niet gerust op en zet een heel zwaar opsporingsmiddel in: een infiltrant. Die wordt geplaatst op de afdeling van de gevangenis in Maastricht waar De Vries dan vastzit. Volgens de infiltrant legt De Vries tegen hem een belastende verklaring af. 'Ik heb het gedaan, maar blijf volhouden dat dit niet zo is.' Voor het Tolteam is de verklaring cruciaal, maar omdat De Vries bekent staat als een fantast wordt later aan die uitlatingen weinig waarde gehecht.
Terug naar het sportbroekje vol sporen. Gek genoeg gebruikt officier van justitie niet het complete onderzoek van het NFI. Dat schrijft namelijk dat ook in het T-shirt, de sokken en schoenen vuurwerksporen zitten. Dat gegeven zou de rechters helemaal moeten overtuigen.
Officier van justitie Stam doet er niets mee.
Dat er vuurwerksporen uit het rampgebied op de kleding van De Vries zijn gevonden, maakt hem desondanks een sterke verdachte. Toch niet zegt de technisch rechercheur die de daadwerkelijke kleding een maand na de vuurwerkramp veilig stelde bij de mislukte brand in z'n eigen auto. Deze rechercheur die nooit gehoord is door de rijksrecherche zegt daarover het volgende:
Andre de Vries kan de ramp niet hebben veroorzaakt.
a) de sporen in z'n broekje zowel trek als ladingsporen brengen hem op minder dan 100 meter van de verwoestende explosies. De Vries zou dat nooit hebben overleefd.
b) de Vries zou zes weken na de ramp exact dezelfde kleding hebben gedragen als tijdens de explosies. Hij moet die kleding dan niet hebben gewassen, wat zou kunnen. Maar na de ramp heeft het geregeld geregend. De sporen waren dan weggevaagd en in z'n auto is geen enkel spoor van het rampterrein aangetroffen.
c) Dat er toch vuurwerksporen in z'n kleding zijn gevonden is volstrekt verklaarbaar. Vrijwel elke politieauto is vanaf de ramp in het rampgebied en het terrein geweest. Die auto's zaten vol met minuscule sporen van het rampterrein, en dus ook de kleding van de Vries.
De Tolteamleiding heeft hiervan nooit notie genomen en de omissies verzwegen. Zelfs de toenmalige Twentse korpschef Deelman geeft jaren later in een telefonisch onderhoud met Jan Paalman toe dat het traject met de sportbroekjes niet goed is gegaan, nota bene het hardste bewijsmateriaal.
De Vries was inderdaad een warhoofd en een fantast, maar de opsporingsinstanties hebben altijd gedacht een gek van de straat te hebben gehaald die op enig moment toch wel gaat bekennen. Dat is niet gebeurd. Met name dankzij de inspanningen van Paalman en de Roy van Zuijdewijn. En het relaas van de gepensioneerde ex-Tolteamleider Hans Kamperman dat De Vries een geheim heeft meegenomen in z'n graf, kan definitief de prullenbak in.
Binnenkort meer details uit het immense vuurwerkrampdossier
Bron:
www.enschederamp.nl
Zie ook:
===========
Opm.: EMLS
De juridisch adviseur van de heren Bakker en Paalman heeft het proces-verbaal van de hoorzitting van 15 mei 2018 opgevraagd bij de gemeente Enschede op verzoek van de heer Bakker m.b.t. de Wet Voorkeursrecht Gemeentenzaak ( recht van eerste koop voor de gemeente) geheime Enschedese raadsvergadering van 2 juni 1997 Zie: https://emls.webnode.nl/news/vuurwerkramp2/