“Wetten dienen vaak het kapitaal”
Wetten dienen vaak niet het algemeen belang, maar beschermen het kapitaal. Daarom staan die wetten vaak haaks op grote maatschappelijke belangen, zoals het tegengaan van klimaatverandering. Dat zegt professor Alessandra Arcuri in een interview op de website van de Erasmus Universiteit. Arcuri is hoogleraar internationaal recht aan deze universiteit.
“We hebben te maken met een zeer scheef systeem waarin transnationaal kapitaal in hoge mate wordt beschermd, terwijl de wettelijke bescherming van het milieu en mensen relatief beperkt is vergeleken met de bescherming van grote bedrijven,” zegt Arcuri.
NATIESTAAT
Het probleem is volgens haar niet makkelijk oplosbaar, omdat het moeilijk is om Europese of internationale wetten of regelgeving te veranderen. “Veel moeilijker dan het veranderen van een nationale wet. Je moet als land ook blijven voldoen aan Europese en internationale wetgeving. Als natiestaat kan je problemen als klimaatverandering niet alleen oplossen. Toch is het de moeite waard om daaraan te blijven werken.”
Ze onderzoekt de rol die internationale wetgeving kan spelen bij het behalen van de doelen van het programma SDG12 dat gericht is op duurzame productie- en consumptiedoelen.
ILLEGAAL GEKAPT HOUT
Arcuri noemt manieren waarop wetten verantwoorde productie- en consumptiepatronen kunnen bevorderen. “In Europa hebben we bijvoorbeeld afgesproken geen illegaal gekapt hout te importeren. Met deze maatregel lossen we misschien niet alle problemen rondom ontbossing op, maar het is wel een stap in de goede richting. Of denk aan de wetten die producten reguleren die door kinderen of slavernij zijn gemaakt. In de afgelopen jaren zien we dat er steeds meer van dergelijke wetten worden aangenomen.”
BESCHERMING
Toch is ze sceptisch vanwege de grote bescherming die transnationaal kapitaal krijgt. “Buitenlandse investeerders hebben bijvoorbeeld veel afdwingbare rechten wanneer ze in hun ogen oneerlijk worden behandeld.” Als voorbeeld geeft ze het Duitse bedrijf Uniper dat Nederland dreigt voor de rechter te slepen, omdat de Nederlandse overheid de productie van elektriciteit met kolencentrales wil verbieden. Uniper zegt dat het naar Nederland is gekomen met de verwachting winst te maken, en klaagt nu de overheid aan omdat die dat tegenwerkt. Arcuri: “Helaas bestaan er internationale verdragen die het indienen van dergelijke claims toestaan. Dit soort juridische uitdagingen staan haaks op het tegengaan van klimaatverandering. Zelfs als de staat een zaak wint, kost het de staat veel geld om haar keuzes te verdedigen, en dat geld zou geïnvesteerd kunnen worden in doelen met een groter maatschappelijk belang. Wat ik probeer uit te zoeken is wat deze wetten inhouden en waarom ze zijn aangenomen. Welke belangen beschermen ze echt?”
VERANTWOORDE PRODUCTIE
Volgens Arcuri gaan veel internationale verdragen uit van een extractivistisch economisch model (het uitputten van natuurlijke hulpbronnen). Daarmee worden niet-duurzame wijzen van productie en consumptie in stand worden gehouden, in plaats van dat er aandacht wordt besteed aan verantwoorde productie en consumptie. “Als buitenlandse investeerders veel rechten krijgen, zijn multinationals vrijwel niet aansprakelijk. Kijk bijvoorbeeld naar hoe Shell en ENI zaken hebben gedaan in Nigeria. Of denk aan een van de ergste industriële ongelukken in de wereldgeschiedenis: de giframp in Bhopal in India in 1984. Meer dan 500.000 mensen raakten gewond door methylisocyanaatgas, meer dan 20.000 mensen kwamen om. Nog grotere aantallen hebben nu nog steeds te maken met de schade aan het milieu. De uitgekeerde schadevergoeding was belachelijk laag en er is geen echt herstel van de omgeving geweest, hoewel de slachtoffers verschillende pogingen hebben gedaan om gerechtigheid te krijgen. Met zo’n scheef juridisch systeem kan verantwoorde productie en consumptie niet worden gestimuleerd.”
HET TIJ KEREN
Ze ziet het als haar taak om aan te geven waar de regelgeving tekortschiet en bloot te leggen wat er achter de officiële retoriek schuilt. “Door te laten zien dat er tegenstrijdigheden zitten in een systeem dat duurzaamheid beweert te stimuleren, maar in feite extractivisme bevordert, hoop ik het tij te keren. De advocaten die ik in de toekomst hoop te zien, zijn mensen die niet alleen proberen zoveel mogelijk geld te verdienen, maar ook kijken hoe ze niet alleen hun cliënt, maar ook de maatschappij, echt van dienst kunnen zijn.”
Bron : Mr.Online.NL
https://www.mr-online.nl/wetten-dienen-vaak-het-kapitaal/
==============================
EMLS
Utrecht / Haaksbergen, 31 januari 2020