Doss. Vuurwerkramp // [ Up Date-3 ] Pieter Omtzigt wil de grondwet wijzigen: ‘We moeten uit het rijtje met Irak, Cuba en Noord-Korea’
Pieter Omtzigt wil de grondwet wijzigen. Hij wil dat er een zogenaamd constitutioneel hof komt, waarin rechters wetten kunnen toetsen aan de grondwet. Elk land in Europa heeft dat, behalve Nederland. „We staan hiermee in een rijtje met Irak, Cuba en Noord-Korea. Dat is heel raar.
Het toeslagenschandaal, Groningen, de lockdown in coronatijd. Op meerdere momenten in de afgelopen jaren zag Pieter Omtzigt hoe de grondrechten van Nederlanders werden geschonden. Door de regering, zegt het Tweede Kamerlid uit Enschede. En niemand die er iets aan kon doen.
Op dit moment is het niet mogelijk dat rechters wetten toetsen aan de grondwet. En dat moet wel mogelijk worden, vindt Omtzigt. Al jaren hamert hij hier op. Eerst al toen hij nog lid was van het CDA. Later in zijn boek Een nieuw sociaal contract. Afgelopen weekend in zijn Thorbeckelezing. En vanavond dient hij in zijn rol als onafhankelijk Kamerlid van Groep Omtzigt een initiatiefnota in bij de Tweede Kamer.
„Nederland is het enige land in heel Europa dat geen grondwettelijke toetsing kent, en dat is al heel raar”, vindt Omtzigt. „Als je de verkeerswet overtreedt, bijvoorbeeld door 5 kilometer te hard te rijden, krijg je een bekeuring. Die kun je aanvechten bij de rechter. Als de regering de grondwet overtreedt, kun je niks. Alleen naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. En dat duurt jaren.”
Hij wil ervoor de grondwet wijzigen, een bijzonder proces dat sinds 1983 slechts een keer of dertig is gebeurd.
In het toeslagenschandaal zag Omtzigt hoe ouders in de verdrukking kwamen door toedoen van de regering. In coronatijd zag hij hoe de regering op basis van tijdelijke wetten lockdowns oplegde. „In coronatijd is heel makkelijk omgegaan met inperken van grondrechten. Je mag grondrechten inperken bijvoorbeeld in het belang van terrorismebestrijding of bescherming van de volksgezondheid. Maar dat moet wel proportioneel zijn. De laatste lockdown lijkt duidelijk niet proportioneel geweest te zijn. Maar er was niks aan te doen.”
‘Wat kabinet doet, is niet genoeg’
Het kabinet heeft inmiddels al een stap gezet om het toetsen aan de grondwet mogelijk te maken, het is ook vastgelegd in het regeerakkoord. Maar dat is niet genoeg, vindt Omtzigt, die daarom met zijn eigen initiatiefnota komt.
Pieter Omtzigt biedt zijn initiatiefnota om de grondwet te wijzigen aan aan Hanke Bruins Slot, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Omtzigt heeft lang aan zijn voorstel gewerkt.
Pieter Omtzigt biedt zijn initiatiefnota om de grondwet te wijzigen aan aan Hanke Bruins Slot, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Omtzigt heeft lang aan zijn voorstel gewerkt. © Phil Nijhuis (ANP)
Zo wil de regering dat je wetten kunt toetsen aan de klassieke grondrechten en dat elke rechter dat kan doen. Omtzigt wil dat naast deze klassieke rechten, zoals vrijheid van meningsuiting, recht op privacy en recht op gelijke behandeling, ook getoetst kan worden op interbestuurlijke verhouding. Bijvoorbeeld als de regering weigert informatie prijs te geven aan de Tweede Kamer.
Plan van het kabinet zou betekenen dat bijvoor¬beeld de kantonrech¬ter in Enschede een hele wet buiten toepassing kan verklaren
Pieter Omtzigt
‘Teveel macht bij kantonrechter in Enschede’
Ook dat elke rechter mag toetsen aan de grondwet, zoals de regering voorstelt, lijkt Omtzigt geen goed idee. „Dat zou betekenen dat bijvoorbeeld de kantonrechter in Enschede een hele wet buiten toepassing kan verklaren. Dat is best een zwaar besluit, dat je over zou moeten laten aan een speciaal hof.”
Een lege huls
Daarnaast waarschuwt hij ervoor dat het voorstel van het kabinet een lege huls is. „Bij veel grondrechten staat nu in de grondwet: ‘behalve als de wet anders bepaalt’. Als die zin blijft staan en er geen zogenaamde proportionaliteitstoets komt, dan kan een rechter nooit toetsten of de wet een inbreuk maakt op het grondrecht.”
Pieter Omtzigt wil dat de grondwet gewijzigd wordt, om een constitutioneel hof mogelijk te maken.
Rechters de baas
Niet iedereen is voorstander van een grondwettelijk hof, omdat rechters dan de baas worden. Dat weerlegt Omtzigt. Omdat op dit moment de enige stap naar het Europese Hof van de Rechten van de Mens is, en daar worden wetten gecontroleerd door rechters uit bijvoorbeeld Azerbeidzjan en Roemenië.
„Ik wil graag dat dit gedaan wordt door Nederlandse rechters. Als ze bij het Hof in Straatsburg een uitleg geven van een Nederlandse wet waarvan wij denken dat dat niet kan, dan kunnen we daar niets meer aan doen. Dat moet je dichter bij huis houden.”
Tachtig zaken per jaar
Omtzigt verwacht dat het grondwettelijk hof niet overspoeld wordt met zaken na oprichting. „Het wordt geen megahof. In Polen hadden ze bijvoorbeeld tachtig zaken in een jaar. Als wij als parlement ons werk goed doen, zitten wetten al goed in elkaar.”
Zaken zijn bovendien niet altijd megacomplex. Bijvoorbeeld als de regering informatie niet wil verstrekken aan de Tweede Kamer. „Het Hof moet dan oordelen, moet het stuk er komen of niet? Als er twee zaken zijn geweest, waarin het Hof zegt van wel, dan is het duidelijk. Als het kabinet de volgende keer iets niet wil geven zeg je ‘stuurt u het stuk of moet ik nog een rondje maken langs het grondwettelijk hof?’ Zo dient het vooral als buffer.”
Grondwet wijzigen is niet zo simpel
De grondwet is de belangrijkste wet die Nederland kent. In de wet zijn grondrechten van Nederlanders opgenomen en regels voor de inrichting van de Nederlandse staat.
Alle andere wetten die in Nederland gelden, moeten kloppen met de bepalingen uit de grondwet. En daarom zijn er strenge regels voor het wijzigen van de grondwet.
De Eerste en de Tweede Kamer moeten twee keer akkoord gaan met de wijziging. Eerst moet er in beide Kamers een ‘gewone’ meerderheid voor zijn, de helft plus een. Vervolgens moet het voorstel nog een keer in stemming worden gebracht als er na verkiezingen een nieuwe samenstelling is van Eerste en Tweede Kamer. En dan moet er een meerderheid van tweederde van de leden zijn.
Zo’n proces duurt zeker twee tot drie jaar. Een wijziging van de grondwet komt dan ook niet vaak voor. Deze regeerperiode staan er acht grondwetswijzigingen in tweede lezing op de agenda’s van de Tweede Kamer en, als de wijzigingen daar worden aangenomen, vervolgens Eerste Kamer.
Zo’n hoeveelheid grondwetswijzigingen is er sinds 1983, het jaar van de algehele herziening van de grondwet, niet meer voorgekomen.
Bron :Tubantia.NL
Zie o.a. ook
en zie
https://emls.webnode.nl/nieuws/
Opm : EMLS
==========
Utrecht / Haaksbergen 20 april 2023
Het buitenland kijkt met verbazing naar wegkijkend Nederland.
Zie